Spis treści:
1. Jaki podatek od prokurenta?
2. Jaka składka ZUS od prokurenta?
3. Czy wynagrodzenie prokurenta to ukryty zysk w estońskim CIT?
Wielu właścicieli spółek zastanawia się nad możliwością powierzenia wykonywania części zadań w spółce osobom z poza zarządu – często rozważa się przyznanie takich uprawnień osobom z rodziny. Jednym z rozwiązań jest ustanowienie prokury, która najogólniej ujmując jest specyficznym rodzajem pełnomocnictwa ogólnego, ujawnionego w Krajowym Rejestrze Sądowym. W ten sposób można upoważnić konkretne osoby do działania w imieniu spółki, jednocześnie nie obarczając ich odpowiedzialnością majątkową za zobowiązania spółki, z wyjątkiem ewentualnej odpowiedzialności odszkodowawczej względem samej spółki. Prokurent posiada umocowanie do dokonywania wszelkich czynności sądowych i pozasądowych, jakie są związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa – może reprezentować spółkę na zewnątrz, negocjować umowy, podpisywać kontrakty. Prokura może być samoistna – kiedy prokurent samodzielnie reprezentuje spółkę na zewnątrz – albo łączna, kiedy prokurent reprezentuje spółkę, ale wyłącznie z innym członkiem zarządu. Samodzielność prokurenta może być więc częściowo ograniczona. Co ważne, prokurent może otrzymywać wynagrodzenie za pełnienie swojej funkcji.
Jaki podatek od prokurenta?
Sposób opodatkowania przychodów prokurenta jest całkiem atrakcyjny. Wynagrodzenie z tytułu wykonywania prokury kwalifikuje się do przychodów z innych źródeł. Spółka z o.o. wypłacają wynagrodzenie prokurentowi nie pobiera zaliczek na podatek dochodowy w ciągu roku. Otrzymane wynagrodzenie prokurent ma obowiązek opodatkować osobiście w zeznaniu rocznym za rok poprzedni do 30 kwietnia kolejnego roku, wobec czego przez pewien czas korzysta ze środków bezpłatnie. Spółka jedynie wysyła prokurentowi informację PIT-11 z wyliczoną kwotą pobranego wynagrodzenia. Przychody wynikające z prokury łączą w deklaracji rocznej PIT-37 się z przychodami innych źródeł opodatkowanych skalą podatkową, poprzez co korzystają z kwoty wolnej od podatku wynoszącej 30 tys. zł rocznie, a podatek wynosi 12%, przy czym po przekroczeniu progu podatkowego powyżej 120 tys. zł rocznie stawka wzrasta do 32%. Powyższy mechanizm sprawia, że uzyskiwanie wynagrodzenia przez prokurenta nie będzie opłacalne dla osób, które uzyskują inne dochody w wysokości zbliżonej do 120 tys. zł rocznie – opodatkowanie wynagrodzenia stawką 32% nie będzie korzystne. Niemniej jednak wynagrodzenie prokurenta stanowi dla spółki koszt uzyskania przychodów, co zmniejsza skalę podwójnego opodatkowania dochodów spółki z o.o. z perspektywy prokurenta, który jednocześnie jest wspólnikiem tej spółki. Jest to też powód, dla którego w wielu spółkach z o.o. powołuje się prokurenta.
Jaka składka ZUS od prokurenta?
Prokurent podlega jedynie pod obowiązek opłacania składek zdrowotnych – prokurenta do ubezpieczenia zdrowotnego zgłasza spółka. Podstawą wymiaru składki zdrowotnej jest 9% uposażenia brutto prokurenta. W tym przypadku nie odprowadza się składek społecznych na ZUS.
Czy wynagrodzenie prokurenta to ukryty zysk w estońskim CIT?
Co do zasady wydaje się, że w większości wypadków wypłacenie wynagrodzenia prokurentowi nie spowoduje powstania tzw. ukrytych zysków w spółce, która wybrała estoński CIT – nawet jeżeli prokurent jest jednocześnie wspólnikiem spółki. Tak potwierdzono m. in. w interpretacji indywidualnej Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 3 stycznia 2023 r. nr 0111-KDIB2-1.4010.655.2022.1.DD. Zwraca się jednak uwagę, że aby nie powstały ukryte zyski do opodatkowania w ramach estońskiego CIT:
– wynagrodzenie dla prokurenta powinno zostać ustalone na warunkach rynkowych zgodnie z art. 11c ustawy o CIT i nie ma żadnego związku z prawem do zysku w Spółce,
– wypłacane na rzecz prokurenta wynagrodzenie za dokonywane przez niego czynności na rzecz Spółki nie służy dokapitalizowaniu tego wspólnika, lecz zapłatę za czynności faktycznie związane z prowadzoną przez Spółkę działalnością i nie służą dystrybuowaniu zysku.
Z uwagi na ilość stanów faktycznych, jakie mogą wystąpić przy okazji wynagrodzenia prokurenta, przed przyznaniem uposażenia prokurenta w spółce podlegającej pod reżim estońskiego CIT warto wykonać analizę studium przypadku i wykluczyć ryzyko podatkowe.