50% koszty uzyskania przychodów mogą być stosowane w przypadku wynagrodzeń podatników-twórców (wykonujących działalność twórczą), uzyskujących przychody z przeniesienia autorskich praw do stworzonych utworów. Autorskie koszty uzyskania przychodów dotyczą zarówno umowy o pracę, umowy zlecenie oraz umowy o dzieło. Ulga podatkowa adresowana jest przykładowo do:
- informatyków
- inżynierów
- projektantów
- publicystów
Dzięki zastosowaniu ulgi zmniejsza się wysokość zaliczki na podatek dochodowy, a wysokość wynagrodzenia netto pracownika wzrasta. Jest to zatem bardzo korzystna dla twórców forma opodatkowania.
Przez długi czas organy podatkowe stawiały firmom bariery w stosowaniu honorariów autorskich dla pracowników. Szala orzecznicza zaczęła jednak przechylać się na korzyść pracowników, a przełomowy wyrok został wydany przez Naczelny Sąd Administracyjny 7 września 2021 r. pod sygn. II FSK 75/19. Z orzeczenia wynika, że:
- 22 ust. 9 pkt 3 ustawy o podatku PIT nie wyklucza stosowania 50 proc. kosztów względem honorarium, które ustalone jest na podstawie procentowej określonej części wynagrodzenia proporcjonalnie przypadającej na działalność pracownika mającą twórczy charakter.
- konieczność wyodrębnienia tego wynagrodzenia w samej umowie o pracę nie ma uzasadnienia w treści ustawy o PIT.
- kalkulacja wynagrodzenia autorskiego może zostać oparta także o czas poświęcony przez pracownika na stworzenie utworu pracowniczego, ustalonego np. w oparciu o prowadzoną przez pracodawcę ewidencję.
Minister Finansów wydał również korzystną dla podatników interpretację ogólną Nr DD3.8201.1.2018 w sprawie zastosowania 50 proc. kosztów do honorarium autorskiego. W kwestii metody wyliczania honorarium MF potwierdził, że ustalenie wysokości honorarium leży w zakresie swobody kontraktowej stron umowy, a żadne powszechnie obowiązujące przepisy nie regulują zasad ustalania wysokości honorarium. Ważne, by fakt uzyskania przychodu z praw autorskich i jego wysokość został odpowiednio udokumentowany, przy czym może to zostać wykazane za pomocą każdego prawnie dopuszczalnego dowodu. Dla przykładu, pracodawca i pracownik mogą prowadzić ewidencję powstających utworów, w tym obejmującą utwory, co do których stosowana jest zaliczkowa forma wypłaty honorarium autorskiego. Mogą oni również dokumentować powstanie utworu w formie spisanego oświadczenia. Minister dopuszcza również możliwość ustalenia honorarium opartego o czas poświęcony na przygotowanie utworu przez pracownika.
W celu wprowadzenia 50% kosztów dla twórców przedsiębiorstwo powinno wprowadzić rozwiązania w zakresie:
- dokumentowanie utworów tworzonych przez ich pracowników,
- sposobu ustalania honorarium autorskiego,
zapisów umów o prace, regulaminów wynagradzania oraz innych aktów wewnętrznych dotyczących 50% kosztów, pod kątem ich zgodności ze stanowiskiem organów podatkowych.
