Spis treści:
1. Dlaczego kary umowne mogą być opodatkowane estońskim CIT?
2. Kiedy kary umowne nie będą opodatkowane estońskim CIT?
W przypadku bardzo atrakcyjnego opodatkowania ryczałtem (tzw. estoński CIT) konieczna jest dokładna ocena sytuacji wraz z doradcą podatkowym przed przejściem na tę formę opodatkowania oraz duża ostrożność w czasie jej stosowania. Przykładem są rozpatrywane przez administrację skarbową przypadki kwalifikacji „wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą” jako ewentualnego dochodu opodatkowanego ryczałtem od dochodów spółek. W jednej z niedawnych interpretacji podatkowych Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej potwierdził, że kary umowne w większości przypadków nie będą opodatkowane estońskim CIT.
Dlaczego kary umowne mogą być opodatkowane estońskim CIT?
Tytułem wstępu, spółka opodatkowana estońskim CIT co do zasady pozostaje nieopodatkowana podatkiem dochodowym aż do momentu podziału zysku między wspólników. Jednakże niektóre kategorie zdarzeń w spółce mogą wypełniać kategorie „ukrytych zysków” lub „wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą” i ostatecznie prowadzić do opodatkowania. Podatnikom opłacającym kary umowne, którzy wybrali estoński CIT grozi ryzyko kwalifikacji wydatków ponoszonych na te kary, jako wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą. Taka kwalifikacja stwarza obowiązek zapłaty podatku z tytułu wydatków niezwiązanych z działalnością gospodarczą, ze stawką 10% lub 20% – do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym wykonano świadczenie na poczet kary umownej.
Kiedy kary umowne nie będą opodatkowane estońskim CIT?
Sprawa będąca przedmiotem interpretacji indywidualnej (nr 0111-KDIB1-2.4010.257.2023.1.END) dotyczyła firmy, która w związku ze wzrostem cen paliw opałowych w perspektywie następstw wojny na Ukrainie podpisała umowę na zakup wylicytowanego drewna w kwocie pięciokrotnie przewyższającej wcześniej obowiązującą cenę surowca. Aktualnie popyt na drewno załamał się i można je kupić po cenie około dwukrotnie niższej od tej zakontraktowanej przez firmę. W tej sytuacji firma nie odebrała zakontraktowanego drewna i poniosła kary umowne w wysokości 10% wartości drewna wylicytowanego wcześniej na aukcji.
Zdaniem wnioskodawcy w takich okolicznościach wydatki z tytułu kar umownych, co do zasady są związane z uzyskiwaniem przychodów oraz zabezpieczeniem źródła przychodów, ponieważ celem poniesienia tych wydatków jest uniknięcie realizowania niekorzystnej umowy, a sama umowa zawarta została w celu uzyskania przychodów i niewątpliwie, jest związana z działalnością gospodarczą. Spółka reagując w elastyczny sposób na realia rynkowe dotykające branże produkcji drzewnej realizuje przy tym immamentną cechę działalności gospodarczej, która wyróżnia ją od innego rodzaju aktywności – tj. cechę jej zarobkowego charakteru.
Dyrektor Krajowej Administracji Skarbowej zgodził się z wnioskodawcą, że takie kary umowne nie spełniają przesłanki do opodatkowania tych wydatków ryczałtem od dochodów spółek. Działania podatnika są uzasadnione ekonomicznie i racjonalnie gospodarczo. Wydatki na tak zakreślone kary umowne, są bowiem wydatkami ponoszonymi w toku podstawowej działalności gospodarczej spółki – wykazują zatem związek z prowadzoną działalnością gospodarczą. W rezultacie estoński CIT również w tego typu skomplikowanych sytuacjach ekonomicznych jest w dalszym ciągu atrakcyjny pod względem podatkowym.