Konieczność uiszczenia wysokiej opłaty sądowej może stanowić przeszkodę w wytoczeniu powództwa, zwłaszcza w sytuacji gdy wnoszone powództwo dotyczyć ma prawa majątkowego o znacznej wartość np. w przypadku roszczenia związanego z zaciągniętym kredytem hipotecznym.
Co do zasady wysokość opłaty od pozwu wynosi 5% wartości dochodzonego roszczenia majątkowego, stanowiącego przedmiot postępowania cywilnego. Podlegająca uiszczeniu opłata może wynosić zatem od kilku do nawet kilkunastu tysięcy złotych.
Tymczasem zgodnie z wprowadzonym Ustawą z dnia 24 września 2015 r. o zmianie ustawy Prawo Bankowe art. 13 ust. 1a ustawy o kosztach sądowych w postępowaniu cywilnym, zmienionym ustawą z dnia 18 marca 2016 r. o zmianie ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych – w sprawach o roszczenia wynikające z czynności bankowych o których mowa w art. 5 ust. 1 i 2 Ustawy Prawo Bankowe opłata stosunkowa wynosi 5% wartości przedmiotu sporu, jednakże jej wysokości nie może być mniejsza niż 30 zł ani nie może przekroczyć kwoty 1000 zł jeżeli jest pobierana od konsumenta lub osoby prowadzącej gospodarstwo rodzinne.
Pojęcie „czynność bankowa” określone na gruncie art. 5 ust. 1 i 2 Ustawy Prawo Bankowej zdefiniowane jest jako:
-
przyjmowanie wkładów pieniężnych płatnych na żądanie lub z nadejściem oznaczonego terminu oraz prowadzenie rachunków tych wkładów,
-
prowadzenie innych rachunków bankowych,
-
udzielanie kredytów, udzielanie i potwierdzanie gwarancji bankowych oraz otwieranie i potwierdzanie akredytyw,
-
emitowanie bankowych papierów wartościowych,
-
przeprowadzanie bankowych rozliczeń pieniężnych oraz wykonywanie innych czynności przewidzianych wyłącznie dla banku w odrębnych ustawach.
-
Czynnością bankową, jeżeli jest wykonywana przez bank, jest również udzielanie pożyczek pieniężnych, operacje czekowe i wekslowe oraz operacje, których przedmiotem są warranty, świadczenie usług płatniczych oraz wydawanie pieniądza elektronicznego, terminowe operacje finansowe, nabywanie i zbywanie wierzytelności pieniężnych, przechowywanie przedmiotów i papierów wartościowych oraz udostępnienie skrytek sejfowych, prowadzenie skupu i sprzedaży wartości dewizowych, udzielanie i potwierdzanie poręczeń, wykonywanie czynności zleconych związanych z emisją papierów wartościowych, a także pośrednictwo w dokonywaniu przekazów pieniężnych oraz rozliczeń w obrocie dewizowym.
„Przytoczona regulacja nie formułuje uniwersalnej i możliwej do powszechnego stosowania definicji czynności bankowej, zawiera natomiast wyczerpujące wyliczenie poszczególne typów czynności bankowych; w ust. 1 czynności bankowych sensu stricto, związanych z podstawową działalnością banków, w ust. 2 zaś czynności bankowych sensu largo. Czynnościami bankowymi są tylko te czynności prawne, w których bank oferuje i świadczy swoim klientom określoną usługę, natomiast nie są nimi czynności, w których bank występuje jako usługobiorca. W tym ujęciu definicja czynności bankowej ma charakter podmiotowo-przedmiotowy i służy funkcjonalnemu wyróżnieniu pewnych czynności prawnych dokonywanych przez banki. Chwilą miarodajną dla oceny charakteru takiej czynności jest chwila jej dokonania i ocena ta nie ulega zmianie na skutek następczych czynności jej stron.” (vide: Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 24 listopada 2016 r. III CZP 79/16)
Reasumując, konsumenci lub osoby fizyczne prowadzące gospodarstwo rodzinne występujące z powództwem obejmującym sprawę wynikającą z czynności bankowej nie muszą obawiać się wysokich opłat. W tym przypadku opłata sądowa również jest opłatą stosunkową wynoszącą 5% wartości przedmiotu sporu, jednakże jej kwotowa wartość nie może przekroczyć 1000 zł.