W jednym z wcześniejszych wpisów zasygnalizowano możliwość zawarcia z wierzycielami układu częściowego. Niniejszy artykuł ma na celu przybliżyć nieco założenia układu częściowego.
Pierwsze zastrzeżenie jednak jest takie, iż układ częściowy może zostać przyjęty i zatwierdzony wyłącznie w postępowaniu o zatwierdzenie układu albo przyspieszonym postępowaniu układowym. W drodze wyjątku dopuszczalne jest złożenie wniosku o zatwierdzenie układu częściowego w toku postępowania sanacyjnego, pod warunkiem że wierzyciele objęci układem częściowym są wierzycielami nieobjętymi układem z mocy prawa oraz nie wyrazili zgody w postępowaniu sanacyjnym na objęcie ich układem.
Wprowadzenie możliwości zawarcia układu częściowego stanowiło nowość w zreformowanym postępowaniu restrukturyzacyjnym obowiązującym od 2016 r. Cel wprowadzenia takiej możliwości to ułatwienie przedsiębiorcy, będącemu w trudnej sytuacji finansowej, zawarcia układu i usprawnienie postępowania, poprzez ograniczenie układu do niektórych wierzytelności.
Drugie zastrzeżenie jest takie, iż układ częściowy może dotyczyć niektórych zobowiązań dłużnika, ale tylko takich, których restrukturyzacja ma zasadniczy wpływ na dalsze funkcjonowanie przedsiębiorstwa. Nie może więc obejmować wierzytelności nieistotnych z punktu widzenia działalności przedsiębiorstwa. Dla przykładu, mogą to być zobowiązania wynikające z finansowania dłużnego przedsiębiorcy np. kredytów, pożyczek, leasingów, wierzytelności z umów o zasadniczym znaczeniu dla funkcjonowania przedsiębiorstwa, zabezpieczone hipoteką, zastawem, zastawem rejestrowym lub największe, określone według sumy. Jest to wyliczenie przykładowe.
Ustawa Prawo restrukturyzacyjne wymaga, aby wyodrębnienie wierzycieli objętych układem częściowym nastąpiło w oparciu o obiektywne, jednoznaczne i uzasadnione ekonomicznie kryteria dotyczące stosunków prawnych wiążących wierzycieli z dłużnikiem, z których wynikają zobowiązania objęte propozycjami układowymi, aby zapobiec celowemu pominięciu wierzyciela przeciwnego zawarciem układu częściowego. Zgodność z prawem przyjętych kryteriów jest weryfikowana przez Sąd.
Zastrzeżenie kolejne dotyczy warunku, iż propozycje układowe nie mogą przewidywać dla wierzycieli objętych układem częściowym korzyści, które zmniejszają możliwość zaspokojenia wierzytelności nieobjętych układem.
Wierzyciel nieobjęty układem częściowym jest ograniczony w swoich uprawnieniach. Jest to z jednej strony podyktowane zapewnieniem sprawności, ale również dyskrecji całego postępowania. Restrukturyzowany przedsiębiorca oraz nadzorca układu w postępowaniu o zatwierdzenie układu nie są obowiązani udzielać wierzycielowi pozaukładowemu informacji o sytuacji majątkowej dłużnika i możliwości wykonania układu częściowego, aczkolwiek taka możliwość nie jest wyłączona. Brak obowiązku rozpowszechniania informacji o procedowaniu zatwierdzenia układu częściowego umożliwia natomiast przedsiębiorcy dalsze niezakłócone prowadzenie działalności gospodarczej, co z punktu widzenia konieczności przezwyciężenia problemów finansowych ma znaczenie kluczowe.
Wierzyciel pozaukładowy ma jednak możliwość zgłoszenia zastrzeżeń co do zgodności z prawem przebiegu samodzielnego zbierania głosów lub wskazania innych okoliczności, które mogą mieć wpływ na zatwierdzenie układu, ale wyłącznie w zakresie niezgodnego z prawem określenia kryteriów wyodrębnienia wierzycieli objętych układem częściowym oraz w zakresie zgodności propozycji układowych ze wskazanymi wyżej warunkami.
Wprowadzenie możliwości przyjęcia układu częściowego jest ułatwieniem dla przedsiębiorcy, który podejmuje działania związane z postępowaniem lub prowadzi rozmowy ograniczając się jedynie do tych wierzycieli, którzy są objęci układem.
Nadto ograniczenie liczby głosujących wierzycieli może zwiększyć prawdopodobieństwo przyjęcia układu. Zgodnie z przepisami, układ częściowy zostaje przyjęty, jeżeli większość wierzycieli, którzy oddali ważny głos, mających łącznie dwie trzecie sumy wierzytelności przysługującej wierzycielom objętym układem częściowym i uprawnionym do głosowania, głosowała za przyjęciem układu częściowego. W postępowaniu o zatwierdzenie układu siłę głosu wierzyciela ustala się według stanu na dzień układowy, natomiast w pozostałych postępowaniach rozstrzygający jest dzień poprzedzający dzień otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego.
Jak wynika z powyższego, rozważając zainicjowanie postępowanie restrukturyzacyjnego warto rozważyć, czy jest możliwe ograniczenie układu jedynie do części wierzytelności, celem usprawnienia postępowania i zwiększenia szans jego powodzenia.