Spis treści:
- Czym jest czynny żal?
- Jak skorzystać z czynnego żalu?
- Jakie są przesłanki pozytywne skorzystania z czynnego żalu?
- Kiedy nie można skorzystać z czynnego żalu?
- Korzyści wynikające z czynnego żalu
- Podsumowanie
Jeden z wcześniejszych artykułów poświęcony był środkowi karnemu w postaci dobrowolnego poddania się odpowiedzialności. Jednakże znacznie powszechniejszą instytucją, której sens zakłada niekaralność sprawcy przestępstwa lub wykroczenia skarbowego, jest tzw. „Czynny żal”.
O tym, iż czynny żal jest stosowany powszechnie i potencjalnie potrzeba skorzystania z niego może pojawić się u praktycznie każdego obywatela zdolnego do ponoszenia odpowiedzialności karnoskarbowej, świadczy klasyczny przykład na jego zastosowanie – złożenie zeznania o wysokości osiągniętego dochodu w danym roku podatkowym po terminie.
Czym jest czynny żal?
Czynny żal zakłada niekaralność sprawcy przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego. Oznacza to mniej więcej tyle, iż jeżeli sprawca czynu zabronionego przez kodeks karny skarbowy („k.k.s.”) prawidłowo zastosował czynny żal, nie wszczyna się postępowania karnoskarbowego, a jeżeli postępowanie zostało wszczęte, w skutek pierwotnie błędnego uznania, iż w sprawie brak było spełnienia warunków czynnego żalu, po następczym ustaleniu, że został on zastosowany prawidłowo, postępowanie karnoskarbowe umarza się.
Jak skorzystać z czynnego żalu?
Aby skorzystać z dobrodziejstwa czynnego żalu, należy samemu zawiadomić odpowiedni organ o fakcie popełnienia czynu zabronionego przez kodeks karny skarbowy, zanim o tym fakcie poweźmie wiedzę organ ścigania. Szczegółowe warunki skorzystania z czynnego żalu omówiono poniżej.
Przesłanki pozytywne skorzystania z czynnego żalu
Kodeks karny skarbowy przewiduje warunki, które trzeba spełnić, aby czynny żal skutkował niekaralnością sprawcy. Są to:
1. powiadomienie organu powołanego do ścigania, dokonane przez sprawcę po popełnieniu czynu, ujawniające istotne okoliczności tego czynu, w szczególności osoby współdziałające w jego popełnieniu (art. 16 1 k.k.s.),
2. zachowanie właściwej formy czynnego żalu (pisemnie, w tym elektronicznie, lub ustnie do protokołu) (art. 16 4 k.k.s.),
3. uiszczenie całej wymagalnej należności publicznoprawnej uszczuplonej popełnionym czynem zabronionym w terminie wyznaczonym przez organ (art. 16 2 k.k.s.) lub,
4. złożenie przedmiotu podlegającego przepadkowi albo jego równowartości pieniężnej (art. 16 2 k.k.s.).
Przesłanki negatywne do skorzystania z czynnego żalu
Jednocześnie, aby skorzystać z czynnego żalu, w sprawie nie może wystąpić żadna przesłanka negatywna wymieniona powyżej:
1. złożenie zawiadomienia w czasie, kiedy organ ścigania miał już wyraźnie udokumentowaną wiadomość o popełnieniu przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego (art. 16 5 pkt 1 k.k.s.),
2. złożenie zawiadomienia po rozpoczęciu przez organ ścigania czynności służbowej, w szczególności przeszukania, czynności sprawdzającej lub kontroli zmierzającej do ujawnienia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego, chyba że czynność ta nie dostarczyła podstaw do wszczęcia postępowania o ten czyn zabroniony (art. 16 5 pkt 2 k.k.s.),
3. sprawca kierował wykonaniem ujawnionego czynu zabronionego (art. 16 6 pkt 1 k.k.s.),
4. sprawca, wykorzystując uzależnienie innej osoby od siebie, polecił jej wykonanie ujawnionego czynu zabronionego (art. 16 6 pkt 2 k.k.s.),
5. sprawca zorganizował grupę albo związek mający na celu popełnienie przestępstwa skarbowego albo taką grupą lub związkiem kierował, chyba że zawiadomienia dokonał ze wszystkimi członkami grupy lub związku ( 16 § 6 pkt 3 k.k.s.),
6. sprawca nakłaniał inną osobę do popełnienia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego w celu skierowania przeciwko niej postępowania o ten czyn zabroniony (art. 16 6 pkt 4 k.k.s.).
Korzyści wynikające z czynnego żalu
Sprawca przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego, który w skuteczny sposób skorzystał z czynnego żalu, uzyskuje korzyść tego rodzaju, iż nie wszczyna się wobec niego postępowania karnoskarbowego, a jeżeli wadliwie je wszczęto, podlega ono umorzeniu. Oznacza to że taka osoba nie zostanie skazana, nie będzie więc wobec niej nałożona żadna sankcja, np. grzywna, a także nie będzie ona figurować w Krajowym Rejestrze Karnym.
Podsumowanie
Jak wynika z powyższego artykułu, w przypadku gdy doszło do popełnienia czynu zabronionego przez kodeks karny skarbowy, istnieje możliwość uniknięcia wszelkich negatywnych konsekwencji wiążących się z odpowiedzialnością karnoskarbową, w skutek prawidłowego zastosowania instytucji czynnego żalu.