Spis treści:
2. Firmanctwo jako czyn zabroniony
3. Na czym polega firmanctwo w praktyce?
4. Dlaczego firmanctwo jest karalne?
5. Kto może popełnić czyn firmanctwa?
6. Firmanctwo a kradzież tożsamości
7. Podsumowanie
Co to jest firmanctwo?
Jako firmanctwo określa się działanie pod cudzą firmą lub cudzym nazwiskiem. Mogłoby się wydawać, że takie działanie, jeżeli jest uzgodnione pomiędzy stronami, pozostaje poza zakresem zainteresowania szeroko pojętego prawa karnego. Tak jednak nie jest, ponieważ firmanctwo może stanowić zarówno przestępstwo lub wykroczenie skarbowe, a także jest przedmiotem regulacji prawa podatkowego.
Firmanctwo jako czyn zabroniony
Ustawa kodeks karny skarbowy w art. 55 § 1 k.k.s. stanowi, że podatnik, który w celu zatajenia prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek lub rzeczywistych rozmiarów tej działalności, posługuje się imieniem i nazwiskiem, nazwą lub firmą innego podmiotu i przez to naraża podatek na uszczuplenie, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności do lat 3, albo obu tym karom łącznie.
Łagodniejszą odpowiedzialność przewidziany, gdy kwota podatku narażonego na uszczuplenie jest małej wartości, za co grozi kara grzywny do 720 stawek dziennych.
Natomiast jeżeli kwota podatku narażonego na uszczuplenie nie przekracza ustawowego progu (pięciokrotność wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę w czasie popełnienia czynu zabronionego), sprawca czynu odpowiada jak za wykroczenie skarbowe.
Na czym polega firmanctwo w praktyce?
Przykładowym zachowaniem wypełniającym znamiona tego czynu zabronionego może być sytuacja, gdy początkujący przedsiębiorca, po upływie 2 lat prowadzenia działalności gospodarczej stracił prawo do korzystania z preferencyjnych składek ZUS, zdecydował się zaniechania dalszego prowadzenia działalności gospodarczej na swoje konto, a korzysta z firmy innego przedsiębiorcy, który prawo do preferencyjnych składek ZUS posiada w dalszym ciągu.
Innym przykładem, który zgodnie z treścią art. 55 § k.k.s. prowadzi do narażenia podatku na uszczuplenie, jest utrata zwolnienia podmiotowego z VAT, która może motywować podatnika do dalszego prowadzenia działalności gospodarczej pod firmą innego przedsiębiorcy, korzystającego nadal ze zwolnienia podmiotowego w VAT.
Dlaczego firmanctwo jest karalne?
Firmanctwo jest karalne, ponieważ ustawodawca chroni takie dobra jak interes finansowy Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego oraz Unii Europejskiej, a także obrót gospodarczy, porządek podatkowy, interes wymiaru sprawiedliwości oraz dobra osobiste.
Kto może popełnić czyn firmanctwa?
Firmanctwo z reguły zakłada współdziałanie dwóch podmiotów: Firmanta i Firmujacego. Firmant jest to podmiot aktywny, który korzysta z cudzego nazwiska lub nazwy, natomiast Firmujący może współdziałać przez działanie (aktywna postawa) lub zaniechanie (brak reakcji na podszywanie się pod nazwę Firmanta przez Firmującego). Nie jest wykluczone również działanie samego Firmanta, bez zgody i wiedzy Firmującego.
Aby popełnić przestępstwo firmanctwa należy spełnić następujące warunki: (1) być podatnikiem prowadzącym działalność gospodarczą (w przypadku osoby prawnej i jednostki organizacyjnej odpowiedzialności podlega osoba je reprezentująca), (2) działać w celu zatajenia prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek lub rzeczywistych rozmiarów tej działalności, (3) posługiwać się cudzą tożsamością, (4) narazić podatek na uszczuplenie.
Przestępstwo firmanctwa może być popełnione wyłącznie umyślnie, w zamiarze bezpośrednim. Ustawa wymaga, aby Firmant działał w celu zatajenia prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek lub w celu zatajenia rzeczywistych rozmiarów tej działalności.
Firmujący, pomimo iż to Firmant podszywa się pod jego przedsiębiorstwo, może również ponosić odpowiedzialność karną skarbową – bądź w formie pomocnictwa, bądź współsprawstwa.
Firmanctwo a kradzież tożsamości
Ustawa kodeks karny w art. 190a § 2 k.k. spenalizowała zachowanie polegające na tzw. kradzieży tożsamości. Odpowiedzialności karnej za ten czyn podlega ten, kto podszywając się pod inną osobę, wykorzystuje jej wizerunek, inne jej dane osobowe lub inne dane, za pomocą których jest ona publicznie identyfikowana, przez co wyrządza jej szkodę majątkową lub osobistą.
Niewykluczone jest, że sprawca firmanctwa dopuści się również kradzieży tożsamości jednym czynem, jeżeli jego zamiarem objęte będzie także wyrządzenie szkody osobie fizycznej, w obliczu jednoczesnej nieświadomości Firmującego o tym, że jego tożsamość jest wykorzystywana. Jednak nie powinny to być częste przypadki, gdyż firmanctwo ma głównie na celu zatajenie prowadzenia działalności gospodarczej na własny rachunek lub w celu zatajenia rzeczywistych rozmiarów tej działalności.
Podsumowanie
Jak wynika z niniejszego artykułu, w obrocie gospodarczym należy zachować dużą ostrożność w zakresie podejmowanych działań, które mają na celu przynieść korzyść materialną, choćby w postaci zmniejszenia obciążenia z tytułu podatków, gdyż takie działanie może stanowić czyn zabroniony.