Prawo podmiotowe dłużnika
Żądanie miarkowania kary umownej stanowi wykonanie przysługującego dłużnikowi prawa podmiotowego. Norma art. 484 § 2 k.c. wskazuje, iż możliwość zastosowania przez sąd instytucji miarkowania kary umownej powstaje wyłącznie w razie zgłoszenia żądania zmniejszenia kary umownej przez dłużnika.
Jednoznaczność żądania
Żądanie dłużnika musi zawierać wolę zmiany przez sąd treści stosunku prawnego łączącego dłużnika z wierzycielem. Samo żądanie zmniejszenia kary umownej musi zostać wyrażone w sposób niebudzący wątpliwości. Żądanie miarkowania kary umownej nie musi posługiwać się wyrażeniem zawartym w art. 484 § 2 k.c., lecz powinno przybrać ono postać na tyle wyrazistą, by sąd mógł przystąpić do badania przesłanek określonych w art. 484 § 2 k.c., a nie innych przesłanek mogących na gruncie innych przepisów prawa stanowić podstawę oddalenia roszczenia o zapłatę kary umownej.
Wskazanie kwoty, która będzie stanowić nową zmniejszoną karę umowną
Niezależnie od tego czy sprawa sądowa której przedmiotem jest żądanie miarkowania kary umownej jest realizowana jako powództwo o ukształtowanie kary umownej, czy też, co ma miejsce w praktyce sądowej częściej, jest elementem procesu o zapłatę, żądanie miarkowania kary umownej powinno dokładnie określać wartość docelową wysokości nowej kary umownej. W przypadku gdy zgłoszone żądanie miarkowania kary umownej nie będzie określało zakresu zmniejszenia kary umownej, według rozważań prawnych zaprezentowanych przez Sąd Najwyższy na łamach wyroku z dnia 16 listopada 2022 r. sygn. akt. II CSKP 578/22 sąd rozpoznający sprawę zobowiązany jest wezwać stronę do skonkretyzowania żądania zmniejszenia, gdyż żądanie miarkowania kary umownej jest w sensie prawnym zgłoszone przez dłużnika dopiero w przypadku wskazania jakiego zmniejszenia (do jakiej kwoty) żąda on ograniczenia kary umownej. Określona przez stronę kwota zmniejszenia kary umownej wyznacza również granicę ingerencji sądu w treść stosunku zobowiązaniowego stron. Wykroczenie poza te ramy stanowić będzie orzeczenie ponad żądanie miarkowania kary umownej.
