W obrocie gospodarczym niestety częstą jest sytuacja, gdy kontrahent zalega z zapłatą drugiej stronie, na przykład za świadczone na jego rzecz usługi lub sprzedany towar. W takich sytuacjach, w przypadku braku porozumienia pomiędzy stronami, wierzycielowi pozostaje wytoczenie powództwa o zapłatę wobec nieuczciwego kontrahenta. Jednakże to rozwiązanie z jednej strony wymaga wyłożenia pewnych środków pieniężnych związanych z zainicjowaniem postępowania o zapłatę, które mogą być znaczne przy wysokiej wartości przedmiotu sporu, z drugiej strony może być rozwiązaniem długotrwałym, w przypadku przewlekłości postępowania sądowego.
W praktyce obrotu pojawiła się tendencja do składania przez wierzycieli tzw. windykacyjnych wniosków o ogłoszenie upadłości, aby wymóc na dłużnikach zapłatę długu w obawie przed ogłoszeniem upadłości lub upowszechnieniem się informacji o złożeniu wniosku, co mogłoby podważyć renomę gospodarczą przedsiębiorcy – dłużnika.
Należy mieć świadomość, że prawo upadłościowe sankcjonuje złożenie przez wierzyciela wniosku o ogłoszenie upadłości w złej wierze. Głównym celem postępowania upadłościowego jest bowiem jak najpełniejsze zaspokojenie roszczeń wszystkich wierzycieli niewypłacalnego dłużnika. Przejawem złej woli wierzyciela jest zarówno złożenie wniosku w przypadku, gdy nie występuje stan niewypłacalności dłużnika, a wierzyciel zamierzał uzyskać jedynie zaspokojenie swojej wierzytelności, jak również w sytuacji gdy wierzytelność jest pomiędzy stronami sporna lub nie istnieje, bądź wierzyciel nie umożliwił dłużnikowi spełnienia świadczenia.
Stosownie do treści art. 34 ustawy Prawo upadłościowe, jeżeli Sąd dojdzie do przekonania, że wniosek został złożony przez wierzyciela w złej wierze, oddali wniosek o ogłoszenie upadłości dłużnika, ale również obligatoryjnie obciąży wierzyciela kosztami postępowania. Należy podkreślić, że koszty postępowania zostaną zasądzone na rzecz dłużnika niezależnie od tego, czy dłużnik o ich zasądzenie zawnioskuje. Dodatkowo Sąd może nakazać wierzycielowi złożenie publicznego oświadczenia odpowiedniej treści i w odpowiedniej formie.
To jednak nie koniec finansowych sankcji dla nieuczciwego wierzyciela. W przypadku oddalenia wniosku wierzyciela o ogłoszenie upadłości złożonego w złej wierze, dłużnikowi, a także osobie trzeciej przysługuje przeciwko wierzycielowi roszczenie o naprawienie szkody. Roszczenia tych podmiotów mogą być dochodzone w odrębnym procesie.