Odfrankowienie kredytu – przełomowy wyrok SN

Dotychczasowe orzecznictwo Sądu Najwyższego w sprawach kredytów indeksowanych i denominowanych kursem obcej waluty (w szczególności kursem franka szwajcarskiego) nie wzbudzało optymizmu u posiadaczy kredytów waloryzowanych kursem franka szwajcarskiego.

Być może jednak nadszedł przełom, bowiem w dniu 4 kwietnia 2019 r. w sprawie o sygn. akt. III CSK 159/17 Sąd Najwyższy zajął odmienny od wcześniej prezentowanego pogląd w przedmiocie skutków jakie niesie ze sobą stwierdzenie abuzywności postanowień umownych kreujących mechanizm waloryzacji.

Sąd Najwyższy przychyli się do obecnego już w orzecznictwie sądów niższych instancji stanowiska, iż uznanie za niedozwolone (art. 3851 k.c.) postanowienia umowy kredytu udzielanego w złotych i indeksowanego do waluty obcej, w którym określono zasady ustalania kursu tej waluty, co do zasady prowadzi do wyeliminowania mechanizmu indeksacji z treści wiążącego strony stosunku prawnego. W takiej sytuacji w ocenie Sądu Najwyższego strony pozostają nadal związane umową w pozostałym zakresie, również co do sposobu określenia oprocentowania kredytu.

Dla posiadaczy kredytów indeksowanych utrwalenie się wyrażonego w wyroku III CSK 159/17 poglądu oznaczać będzie utrzymanie w mocy umów kredytowych z całkowitym pominięciem mechanizmu waloryzacji tj. z pominięciem pierwszej czynności przeliczania kwoty kredytu wyrażonej w złotych polskich na kwotę w walucie obcej po kursie kupna, a także z pominięciem przeliczenia spłacanych rat po kursie sprzedaży waluty obcej. Inaczej wskazując zawarty kredyt będzie traktowany tak jakby od chwili jego zawarcia kwota kredytu została wyrażona w złotych polskich i nie podlegała indeksacji kursem waluty obcej, a tym samym jego spłata powinna również następowania w złotych polskich. Elementem, który w ocenie Sądu Najwyższego pozostanie w takiej umowie są zasady określania oprocentowania, co oznacza, iż po wyeliminowania mechanizmu indeksacji powstały kredyt jest kredytem złotówkowym z korzystniejszym oprocentowaniem kształtowanym przez stopę LIBOR.

Abuzywne postanowienie umowne (mechanizm indeksacji) nie wiążą kredytobiorcy z mocy samego prawa i obowiązuje od chwili zawarcia umowy kredytowej, co w przypadku utrzymania umów kredytowych indeksowanych kursem CHF w mocy z wyeliminowaniem mechanizmu indeksacji skutkuje istnieniem nadpłaty po stronie kredytobiorcy.