Spis treści:
1. Weryfikacja uprawnień do pracy i pobytu przed zatrudnieniem
2. Jaki dokument pobytowy nie uprawnia do podjęcia pracy w Polsce?
3. Wykonanie i przechowywanie kopii dokumentów pobytowych cudzoziemca
4. Zawarcie umowy o pracę na piśmie i legalizacja pracy
Zgodnie z regulacją ustawy o cudzoziemcach, cudzoziemcem jest osoba przebywająca w Polsce, nieposiadająca obywatelstwa polskiego. Zatrudnianie cudzoziemców posiadających obywatelstwo państwa członkowskiego Unii Unii Europejskiej, Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz Szwajcarii nie nastręcza w Polsce większych trudności i odbywa się na takich samych zasadach jak w odniesieniu do obywateli polskich. Inaczej przedstawia się kwestia zatrudnienia w Polsce obywatela kraju trzeciego i o takim zatrudnieniu będzie traktował niniejszy artykuł.
Weryfikacja uprawnień do pracy i pobytu przed zatrudnieniem
Praca cudzoziemców w Polsce co do zasady wymaga przejścia procedury legalizacyjnej zatrudnienia, a czasem również i pobytu. Przed przystąpieniem do formalności związanych z zatrudnieniem pracodawca powinien:
- Zweryfikować, czy cudzoziemiec przebywa w Polsce legalnie.
- Sprawdzić, czy tytuł pobytowy uprawnia do podjęcia pracy.
Tytułem pobytowym może być zezwolenie na pobyt lub wiza. Dokumentem potwierdzającym posiadanie zezwolenia będzie karta pobytu. Dokumenty te powinny wskazywać cel pobytu cudzoziemca, który powinien uprawniać do podjęcia pracy.
Jaki dokument pobytowy nie uprawnia do podjęcia pracy w Polsce?
To, że cudzoziemiec może przebywać w naszym kraju, nie oznacza, że będzie mógł podjąć pracę. Zatrudnienie cudzoziemca może bowiem wpłynąć na zadeklarowany do uzyskania wizy lub zezwolenia cel pobytu. Dokumentami, o których mowa są np. wiza turystyczna, wiza tranzytowa, wiza wydana w związku z korzystaniem z ochrony czasowej w Polsce, czy wiza wydana w związku z przejazdem ze względów humanitarnych, ze względu na interes państwa bądź zobowiązania międzynarodowe. W takiej sytuacji, cudzoziemiec powinien wystąpić o nowy dokument legalizujący pobyt w związku z zatrudnieniem.
Wykonanie i przechowywanie kopii dokumentów pobytowych cudzoziemca
Pracodawca nie tylko jest uprawniony, ale ma obowiązek wykonać i przechowywać kopie dokumentów legalizujących pobyt cudzoziemca w Polsce przez cały okres zatrudnienia. Obowiązek ten wynika z art. 2 i 3 ustawy z dnia 15 czerwca 2012 r. o skutkach powierzania wykonywania pracy cudzoziemcom przebywającym wbrew przepisom na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. z 2021 r. poz. 1745).
Zawarcie umowy o pracę na piśmie i legalizacja pracy
Umowa o pracę z cudzoziemcem powinna być zawarta na piśmie, w języku dla niego zrozumiałym. Sformalizowanie współpracy z cudzoziemcem może przybierać również postać umowy cywilnoprawnej. Istotne jest jedynie, aby warunki pracy pokrywały się z danymi przekazanymi urzędowi w celu legalizacji pracy. Rejestracja oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi albo uzyskanie zezwolenia na pracę, nie zastępuje umowy i nie powoduje automatycznego nawiązania stosunku pracy. Należy zarówno podpisać umowę, jak i wystąpić o odpowiedni dokument legalizujący pracę, jeżeli zgodnie z przepisami jest on wymagany.