Spis treści:
Nowelizacją ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, która weszła w życie z dniem 28 września 2023 r. ustawodawca stara się na powrót uatrakcyjnić instytucję zawezwania do próby ugodowej.
Jakie zmiany na przestrzeni ostatnich lat nastąpiły w ramach instytucji zawezwania do próby ugodowej?
Na mocy ustawy z dnia 4 lipca 2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw, która weszła w życie w zakresie zmienianych opłat z dniem 21 sierpnia 2019 r. ustawodawca dokonał istotnego podwyższenia opłaty sądowej od zawezwania do próby ugodowej. Przed nowelizacją koszty te wynosiły 40 zł dla zawezwania do próby ugodowej w sprawach o wartości do 10.000,00 zł oraz 300 zł w sprawach, w których wartość roszczenia przekraczała 10.000,00 zł. Po wejściu w życie wskazanej powyżej nowelizacji opłata od zawezwania do próby ugodowej przekształciła się w opłatę stosunkową w wysokości 1/5 opłaty należnej od pozwu w sprawie objętej zawezwaniem, co po zwiększeniu ogólnego progu opłat w sprawach o wartości przekraczającej 2.000.000,00 zł skutkowało opłatą w wysokości 40.000,00 zł. Podwyższenie opłaty od zawezwania do próby ugodowej motywowane było licznymi nadużyciami tej instytucji w obrocie powszechnym i wykorzystywaniem jej głównie w celu przerwania biegu przedawnienia roszczeń, zamiast faktycznej chęci ugodowego zakończenia sporu.
Pomimo wzrostu opłat zawezwanie do próby ugodowej nadal cieszyło się dość dużym zainteresowaniem praktyki. Wzrost opłat nie wpłynął realnie na ilość zwartych ugód, a z zawezwania do próby ugodowej nadal korzystano głównie w celu przerwania biegu przedawnienia roszczeń. Dlatego też w dniu 30 czerwca 2022 r. na mocy ustawy z dnia 2 grudnia 2021 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny, ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw ustawodawca zdecydował się na zmianę skutku zawezwania do próby ugodowej polegającej na zmianie skutku w postaci przerwania biegu przedawnienia roszczeń na skutek zawieszenia biegu terminu przedawnienia roszczeń na czas postępowania o zawezwanie do próby ugodowej.
Na skutek powyższej zmiany zawezwanie do próby ugodowej przy uwzględnieniu jego kosztów oraz skutku stało się nieatrakcyjną instytucją, która zasadniczo zaniknęła w sądach powszechnych.
Wprowadzone zmiany
Ustawą o zmianie ustawy – kodeks postępowania cywilnego, ustawy – prawo o ustroju sądów powszechnych, ustawy – kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw z dnia 7 lipca 2023 r. ustawodawca postanowił ponownie uatrakcyjnić instytucję zawezwania do próby ugodowej znacząco zmniejszając jej koszt w przypadku zawezwania do próby ugodowej w sprawach majątkowych. Koszty te na mocy nowo wprowadzonego art. 23a przedstawiają się w następujący sposób:
a) w sprawach, w których wartość przedmiotu sporu nie przekracza 20.000,00 zł opłata stała wynosi 120 zł
b) w sprawach, w których wartość przedmiotu sporu przekracza 20.000,00 zł połata stała wynosi 300 zł
W sprawach o prawa niemajątkowe pozostawiono dotychczasową wysokość opłaty wnoszącą 1/5 wartości opłaty od pozwu w tej sprawie, nie mniej jako 100 zł.
Wydaje się jednak, że po zmianie skutku zawezwania do próby ugodowej wprowadzone obniżenia opłat nie przełożą się na istotny wzrost zainteresowania instytucją zawezwania do próby ugodowej.