Definicję legalną pojęcia pokrzywdzonego zawiera przepis art. 49 Kodeksu postępowania karnego (dalej: k.p.k.):
- jest to osoba fizyczna lub prawna, której dobro prawne zostało bezpośrednio naruszone lub zagrożone przez przestępstwo;
- status pokrzywdzonego mają także wymienione w art. 49 § 2 k.p.k. jednostki i organizacje niemające osobowości prawnej;
- zakład ubezpieczeń w zakresie, w jakim pokrył szkodę wyrządzoną pokrzywdzonemu przez przestępstwo lub jest zobowiązany do jej pokrycia;
- prawa pokrzywdzonego mogą wykonywać w szczególnych sytuacjach także, odpowiednio, organy Państwowej Inspekcji Pracy oraz organy kontroli państwowej.
W obecnie obowiązującym stanie prawnym brak jest przepisu, który rozwiązywałby kwestię sukcesji praw pokrzywdzonego w razie przekształcenia podmiotowego jednostki niebędącej osobą fizyczną.
W razie przekształceń podmiotowych osoby prawnej lub jednostki nieposiadającej osobowości prawnej nie jest do końca jasne, jaki podmiot będzie mógł wykonywać prawa pokrzywdzonego.
Zasady przekształceń, łączenia i podziału spółek handlowych zawiera Kodeks spółek handlowych w tytule IV. Na zasadach określonych w tym tytule spółki mogą się ze sobą łączyć poprzez przejęcie lub zawiązanie nowej spółki (art. 491 i art. 492 k.s.h.), dzielić (art. 528 i art. 529 k.s.h.) oraz przekształcać (art. 551 k.s.h.).
- łączenie się spółek, podział spółek każdorazowo oznacza sukcesję uniwersalną.
- w razie przekształcenia spółek zachowują one ciągłość podmiotową. Spółka przekształcona nie będzie następcą prawnym spółki przekształcanej, lecz „tą samą, ale nie taką samą” spółką.
- należy wyszczególnić przekształcenie osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą
w spółkę kapitałową. Spółka będzie sukcesorem i będzie mogła wykonywać prawa pokrzywdzonego ale nie będzie pokrzywdzonym w rozumieniu art. 49 § 1 k.p.k.
Zatem w razie sukcesji uniwersalnej praw i obowiązków określonego podmiotu, na podmiot przejmujący przechodzi także możliwość wykonywania praw i bycia podmiotem obowiązków nałożonych przez procesowe prawo karne.
Zasada ta nie dotyczy tylko spółek, lecz wszystkich podmiotów prawa, którym ustawa nakazuje przekształcanie się przy zachowaniu zasad sukcesji uniwersalnej.
Z punktu widzenia de lege ferenda konieczne jest wprowadzenie dodatkowej regulacji, która odnosiłaby się do sukcesji praw pokrzywdzonego w razie przekształceń podmiotowych jednostek niebędących osobami fizycznymi.