Co się dzieje z dochodami konsumenta po ogłoszeniu jego upadłości?
Odpowiedzi na to pytanie warto udzielić z rozróżnieniem na sytuację, gdy konsument do chwili ogłoszenia upadłości konsumenckiej nie pozostawał w związku z małżeńskim lub pozostawał z małżonkiem w ustroju rozdzielności majątkowej od sytuacji, gdy pozostawał z małżonkiem w ustroju wspólności majątkowej. Do majątku wspólnego należą bowiem pobrane wynagrodzenie za pracę i dochody z innej działalności zarobkowej każdego z małżonków, a także środki zgromadzone w OFE i kwoty składek zaewidencjonowanych na subkoncie każdego z małżonków.
Otóż z dniem ogłoszenia upadłości majątek upadłego staje się masą upadłości, która służy zaspokojeniu wierzycieli upadłego. W przypadku gdy upadły nie był w ustroju wspólności majątkowej małżeńskiej, po prostu jego majątek, w tym uzyskiwane dochody, stają się z mocy prawa masą upadłości, z opisanymi niżej wy łączeniami.
Natomiast z dniem ogłoszenia upadłości konsumenckiej jednego z małżonków, którzy pozostawali w ustroju wspólności majątkowej małżeńskiej, powstaje między małżonkami rozdzielność majątkowa, a majątek wspólny małżonków wchodzi do masy upadłości. Nadto, podział majątku wspólnego jest niedopuszczalny. W związku z powstaniem rozdzielności majątkowej, dochody każdego z małżonków od dnia ogłoszenia upadłości będą stanowić ich odrębny majątek.
Jaka część dochodu nie wejdzie do masy upadłości?
Przepisy prawa upadłościowego przewidują minimalną wysokość dochodów, które nie wejdą do masy upadłości.
W przypadku osoby fizycznej, która nie posiada na utrzymaniu innych osób, do masy upadłości nie wchodzi część dochodu upadłego, która łącznie z dochodami wyłączonymi z masy upadłości odpowiada kwocie stanowiącej 150% kwoty określonej w art. 8ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej. Kwota ta na dzień sporządzenia niniejszej publikacji wynosi 776 zł, a więc 150% tej kwoty wyraża się kwotą 1.164 zł.
W przypadku ogłoszenia upadłości osoby fizycznej, na której utrzymaniu pozostają inne osoby, do masy upadłości nie wchodzi także część dochodu upadłego, która łącznie z dochodami wyłączonymi z masy upadłości odpowiada iloczynowi liczby osób pozostających na utrzymaniu upadłego oraz upadłego i 150% kwoty określonej w art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej. Kwota ta na dzień sporządzenia niniejszej publikacji wynosi 600 zł, a więc 150% tej kwoty wyraża się kwotą 900 zł. Do masy upadłości nie wchodzi więc iloczyn 900 zł oraz liczby osób pozostających na utrzymaniu upadłego łącznie z upadłym.
Jaka część wynagrodzenia za pracę nie wejdzie do masy upadłości?
Do masy upadłości nie wchodzi wynagrodzenie za pracę upadłego w części niepodlegającej zajęciu. Zakres wyłączenia wynika z kodeksu pracy. Zgodnie z nim, po odliczeniu składek na ubezpieczenia społeczne oraz zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych – podlegają potrąceniu m.in. sumy egzekwowane na mocy tytułów wykonawczych na pokrycie należności innych niż świadczenia alimentacyjne, a potrącenia te nie mogą w sumie przekraczać połowy wynagrodzenia. Jednakże, wolna od potrąceń jest kwota wynagrodzenia za pracę w wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę.
Jeżeli upadły ma zobowiązania alimentacyjne, wówczas zajęciu podlega 3/5 wynagrodzenia za pracę.
Jaką część emerytury może zająć syndyk?
W razie wystąpienia syndyka z roszczeniem o przekazywanie świadczeń należnych upadłemu od ZUS do masy upadłości – przekazaniu podlega część świadczenia, pozostała po odliczeniu składki na ubezpieczenie zdrowotne oraz zaliczki i innych należności z tytułu podatku dochodowego od osób fizycznych, dokonaniu potrąceń, o których mowa w art. 139 ust. 1 pkt 1-2a i 4 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, ustalona w wysokości nie wyższej niż 25% świadczenia przed odliczeniem miesięcznej zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne, z zachowaniem kwoty, o której mowa w art. 141 ust. 1 pkt 2 i ust. 1a ustawy o emeryturach i rentach z FUS (co najmniej 825 zł).
Jaka część wynagrodzenia z umowy zlecenia lub umowy o dzieło nie wchodzi do masy upadłości?
Jeżeli wynagrodzenie z umowy zlecenia lub innej umowy cywilnoprawnej jest świadczeniem powtarzającym się oraz służy zapewnieniu utrzymania albo stanowi jedyne źródło dochodu upadłego, wówczas stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące zajęcia wynagrodzenia za pracę.
Jakie dochody nie wejdą do masy upadłości?
Do masy upadłości nie wejdą otrzymywane alimenty, świadczenia z programu Rodzina 500+, świadczenia rodzinne, dodatki rodzinne, pielęgnacyjne, porodowe, różnego rodzaju zasiłki, stypendia i inne świadczenia o charakterze socjalnym.
Podsumowanie
Jak wynika z powyższego artykułu, w przypadku ogłoszenia upadłości konsumenckiej nie wszystkie dochody wejdą do masy upadłości. Warto również pamiętać o takiej możliwości, iż Sędzia-komisarz, na wniosek upadłego lub syndyka, może w inny sposób określić część dochodu upadłego, która nie wejdzie do masy upadłości, biorąc pod uwagę szczególne potrzeby upadłego i osób pozostających na jego utrzymaniu, w tym ich stan zdrowia, potrzeby mieszkaniowe oraz możliwości ich zaspokojenia.