Funkcjonując w obrocie prawnym, zwłaszcza poprzez prowadzenie działalności gospodarczej, możliwe jest, że zdarzy się uchybić obowiązkom ciążącym wobec fiskusa. Jeżeli nasze przewinienie podpada pod paragraf z kodeksu karnego skarbowego i zachodzą wszystkie przesłanki do ponoszenia odpowiedzialności karnej, to niestety można zostać skazanym za przestępstwo lub wykroczenie skarbowe.
Kodeks karny skarbowy przewiduje jednak kilka rozwiązań, które mają skutkować zaniechaniem ukarania sprawcy, jeżeli ten zachowa się w sposób oczekiwany. Klasycznym przykładem takiej instytucji, z której skorzystał z reguły każdy, kto spóźnił się ze złożeniem zeznania rocznego w terminie, jest czynny żal. Niniejszy artykuł poświęcony jest jednak innej instytucji, zwanej dobrowolnym poddaniem się odpowiedzialności karnej.
Czym jest dobrowolne poddanie się odpowiedzialności karnej?
Dobrowolne poddanie się odpowiedzialności karnej jest swoistą instytucją prawa karnego skarbowego, które ma skutkować zaniechaniem ukarania sprawcy przestępstwa lub wykroczenia skarbowego.
Tryb działania
Aby skorzystać z dobrodziejstwa dobrowolnego poddania się odpowiedzialności, należy złożyć wniosek do organu prowadzącego postępowanie karnoskarbowe. Wniosek należy złożyć jednak zanim organ wniesie do sądu akt oskarżenia.
Wniosek jest weryfikowany przez organ. Jeżeli organ postępowania karnoskarbowego uzna, że wniosek spełnia wymogi formalne oraz jest uzasadniony, organ powinien wnieść do sądu wniosek zamiast aktu oskarżenia. Należy jednak mieć na względzie, iż organ ma prawo, a nie obowiązek złożenia do sądu wniosku o dobrowolne poddanie się odpowiedzialności. Dlatego warto uzgodnić wcześniej z organem zamiar złożenia przedmiotowego wniosku.
Warunki skorzystania z dobrowolnego poddania się odpowiedzialności
Kodeks karny skarbowy przewiduje warunki, które trzeba spełnić, aby sąd udzielił zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności. Są to:
- wina sprawcy i okoliczności popełnienia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego nie budzą wątpliwości;
- uiszczenie w całości wymagalnej należności publicznoprawnej, jeżeli w związku z przestępstwem skarbowym lub wykroczeniem skarbowym nastąpiło uszczuplenie tej należności;
- uiszczenie przez sprawcę kwoty odpowiadającej co najmniej najniższej karze grzywny grożącej za dany czyn zabroniony;
- wyrażenie zgody przez sprawcę na przepadek przedmiotów co najmniej w takim zakresie, w jakim ten przepadek jest obowiązkowy, a w razie niemożności złożenia tych przedmiotów – uiszczenie ich równowartości pieniężnej;
- uiszczenie co najmniej zryczałtowanej równowartości kosztów postępowania.
Jednocześnie, aby uzyskać zezwolenie na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności, w sprawie nie może wystąpić żadna przesłanka negatywna, z przesłanek wymienionych w art. 17 § 2 k.k.s.:
- przestępstwo skarbowe zagrożone jest karą ograniczenia wolności albo karą pozbawienia wolności;
- przestępstwo skarbowe zagrożone tylko karą grzywny popełniono w warunkach określonych w art. 37 § 1 k.k.s. lub art. 38 § 2 k.k.s. (fakt popełnienia czynu w warunkach powodujących bądź mogących powodować nadzwyczajne obostrzenie kary);
- zgłoszono interwencję co do przedmiotu podlegającego przepadkowi, chyba że zostanie ona cofnięta przez interwenienta do czasu wniesienia aktu oskarżenia do sądu.
Orzeczenie Sądu w przypadku wyrażenia zgody na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności
Sąd, udzielając zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności, orzeka tytułem kary grzywny kwotę uiszczoną przez sprawcę oraz przepadek przedmiotów tylko w takich granicach, w jakich sprawca wyraził na to zgodę, a w razie niemożności ich złożenia – uiścił ich równowartość pieniężną.
Korzyści wynikające z dobrowolnego poddania się odpowiedzialności
Lektura niniejszego artykułu może nasuwać pytanie: jaka korzyść wynika ze złożenia wniosku o dobrowolne poddanie się odpowiedzialności, oprócz możliwości zaakceptowania przez sąd zaproponowanej przez sprawcę kary grzywny?
Otóż kolejną korzyścią jest ta, wynikająca z art. 18 § 2 k.k.s., iż prawomocny wyrok o zezwoleniu na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności nie podlega wpisowi do Krajowego Rejestru Karnego.
Nadto, uiszczenie określonej kwoty tytułem kary grzywny za przestępstwo skarbowe w drodze dobrowolnego poddania się odpowiedzialności nie stanowi przesłanki recydywy skarbowej określonej w art. 37 § 1 pkt 4 k.k.s., która byłaby podstawą do nadzwyczajnego obostrzenia kary.
Podsumowanie
Jak wynika z powyższego artykułu, w przypadku gdy doszło do popełnienia czynu zabronionego przez kodeks karny skarbowy, a wina sprawcy i okoliczności popełnienia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego nie budzą wątpliwości, oraz gdy zachodzą pozostałe przesłanki pozytywne i nie występuje żadna przesłanka negatywna, warto rozważyć skorzystanie z dobrowolnego poddania się odpowiedzialności.