Bonusy finansowe z okazji Świąt Bożego Narodzenia przyznawane na podstawie ZFŚS
Zakładowy Fundusz Świadczeń Socjalnych tworzą obowiązkowo pracodawcy zatrudniający według stanu na dzień 1 stycznia danego roku co najmniej 50 pracowników w przeliczeniu na pełne etaty. Fundusz świadczeń socjalnych jest instytucją prawną, która ma łagodzić różnice w poziomie życia pracowników i ich rodzin. Jest on wyrazem funkcji społecznej zakładu pracy, zaś jego adresatami są zwłaszcza rodziny o najniższych dochodach.
Zasady korzystania z ZFŚS określa pracodawca w regulaminie tworzonym przy udziale organizacji związkowych (w przypadku ich braku z pracownikiem wybranym przez załogę do reprezentowania jej interesów). Podstawowa zasada w oparciu, o którą pracodawca rozdysponowuje środki zgormadzone na zfśś została wyrażona w art. 8 ustawy o zfśs, który stanowi, że przyznawanie ulgowych usług i świadczeń oraz wysokość dopłat z Funduszu uzależnia się od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej osoby uprawnionej do korzystania
z Funduszu. Oznacza to, że pracodawca nie może wypłacać środków z funduszu w jednakowej wysokości dla wszystkich pracowników. Jednocześnie, środki te mogą wypłacane tylko w celu realizowanie przez pracodawcę działalności socjalnej, przez którą rozumie się usługi świadczone przez pracodawców na rzecz różnych form wypoczynku, działalności kulturalno-oświatowej, sportowo-rekreacyjnej, opieki nad dziećmi w żłobkach, klubach dziecięcych, sprawowanej przez dziennego opiekuna lub nianię, w przedszkolach oraz innych formach wychowania przedszkolnego, udzielanie pomocy materialnej – rzeczowej lub finansowej, a także zwrotnej lub bezzwrotnej pomocy na cele mieszkaniowe na warunkach określonych umową.
Środki wypłacane na podstawie zfśś nie stanowią podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne, dlatego też często ich wypłata wiąże się z kontrolami ZUS. Kilkukrotnie ZUS kwestionował wypłaty dokonywane
z zfśs na rzecz wszystkich pracowników zatrudnionych u danego pracodawcy, tytułem tzw. bonusów świątecznych z racji zwiększonych wydatków w okresie świątecznym.
Sądy przyznają jednak w tym zakresie rację pracodawcom wskazując, że definicja działalności socjalnej daje pracodawcy możliwość wręczania ze środków funduszu, między innymi, bonusów finansowych z okazji Świąt Bożego Narodzenia czy Wielkanocy z tytułu zwiększonych wydatków w tym okresie. Warunkiem umożliwiającym ich przyznanie jest zapisanie takich form pomocy w regulaminie funduszu oraz określenie trybu ich przyznawania tj. czy przyznanie następuje np. na wniosek osoby uprawnionej, czy też z inicjatywy pracodawcy (wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 31 maja 2017 r., III AUa 836/16).
Jednocześnie sądy zwracają uwagę, że przy wypłacaniu świadczeń z ZFŚS konieczne jest rozróżnienie ich wysokości na rzecz poszczególnych pracowników w zależności od sytuacji życiowej, rodzinnej i materialnej konkretnego beneficjenta. Pobieranie od pracowników oświadczeń, w których dobrowolnie ujawniają oni wysokości dochodów przypadających na członka rodziny, jest wystarczające, aby w sposób obiektywny rozdzielić środki z funduszu pomiędzy załogę zakładu pracy. Za oczywiste należy przy tym uznać, że zwiększone wydatki w okresie świątecznym dotyczą wszystkich pracowników, zatem przyznanie bonusów finansowych każdemu zatrudnionemu, jest zgodne z art. 8 ust. 1 ustawy o zfśs (wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z dnia 8 czerwca 2017 r., III AUa 627/16).