Spis treści:
1. Wynagrodzenie w umowie agencyjnej
2. Do kiedy agent jest uprawniony do otrzymania prowizji?
Wynagrodzenie w umowie agencyjnej
Właściwe przepisy kodeksu cywilnego nie przesądzają rodzaju wynagrodzenia przysługującego agentowi, jednakże jako podstawowy model wynagradzania agenta ustawodawca w art. 758 § 1 kodeksu cywilnego przewidział wynagrodzenie prowizyjne. Zgodnie z definicją prowizji zawartą w art. 758 § 2 kodeksu cywilnego prowizja jest wynagrodzeniem, którego wysokość zależy od liczby lub wartości umów zawartych przez agenta. Powszechną praktyką jest określanie tego wynagrodzenia w postaci procentów od wartości umów zawartych przez agenta lub zrealizowanych usług.
Do kiedy agent jest uprawniony do otrzymania prowizji?
Zgodnie z normą art. 761 § 1 kodeksu cywilnego agent jest uprawniony do otrzymania prowizji, od umów które zostaną zawarte w czasie trwania umowy agencyjnej o ile do ich zawarcia doszło w wyniku działalności agenta lub też w tym samym czasie doszło do zawarcia tego samego rodzaju umów z klientami pozyskanymi uprzednio przez agenta. Z omawianą kwestią nierozerwalnie wiąże się również zagadnienie wymagalności prowizji, czyli stanu, kiedy agent może żądać od zleceniodawcy wypłaty prowizji. Zgodnie z normą art. 7613 § 1 kodeksu cywilnego o ile umowa stron nie stanowi inaczej agent nabywa prawo do prowizji z chwilą, w której zleceniodawca powinien był zgodnie z umową z klientem spełnić świadczenie albo faktycznie je spełnił lub też klient z takiej umowy spełnił swoje świadczenie.
Czy agent jest uprawniony do otrzymania prowizji w sytuacji, gdy spełnienie świadczenia przez klienta nastąpiło po ustaniu umowy agencyjnej?
Kierując się wykładnią wynikającą z normy art. 7613 § 1 kodeksu cywilnego, która określa stan wymagalności prowizji agenta należałoby udzielić na powyższe pytanie odpowiedzi negatywnej. Z drugiej strony, gdyby przyjąć, iż reguła wynikająca z normy art. 761 § 1 kodeksu cywilnego ma donioślejsze znaczenie to na powyższe pytanie należy udzielić odpowiedzi pozytywnej.
Za drugim zapatrywaniem opowiedział się Sąd Najwyższy w Uchwale z dnia 26 października 2023 r. sygn. akt. III CZP 11/23 wskazując, iż „Były agent nabywa prawo do prowizji od umów zawartych przez niego z klientami w czasie trwania umowy agencyjnej, także gdy spełnienie świadczenia przez klienta nastąpiło po ustaniu umowy agencyjnej (art. 761 § 1 w zw. z art. 7613 § 1 k.p.c.). Jeżeli z okoliczności sprawy wynika, że prowizja obliczona od spełnionego świadczenia obejmuje wynagrodzenie nie tylko za zawarcie umowy, lecz także za późniejszą obsługę klienta, byłemu agentowi przysługuje odpowiednia część prowizji”.