Nowa regulacja
W dniu 13 stycznia 2023 r. w Sejmie odbyło się pierwsze czytanie projektu ustawy Prawo komunikacji elektronicznej która ma zastąpić obowiązującą obecnie ustawę z dnia 16 lipca 2004 r. Prawo telekomunikacyjne. Nadrzędnym celem nowej regulacji jest wdrożenie do krajowego porządku prawnego przepisów dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1972 z dnia 11 grudnia 2018 r. ustanawiającej Europejski kodeks łączności elektronicznej.
Prawa użytkowników końcowych korzystających z usług operatorów telefonicznych
W dziale VII projektowanej ustawy, ustawodawca zawarł m.in. regulacje których przedmiotem są prawa i obowiązki użytkowników końcowych korzystających z usług komunikacji elektronicznej. Na potrzeby niniejszego artykułu zostaną omówione prawa i obowiązki użytkowników końcowych będących konsumentami korzystającymi z usług komunikacji interpersonalnej wykorzysującej numery, czyli w powszechnym rozumieniu usługi, która w głównej mierze odnosi się do użytkowników telefonów komórkowych oraz stacjonarnych.
Niektóre z omówionych nowych regulacji będą mieć również zastosowanie do mikroprzedsiębiorców oraz małych przedsiębiorców w rozumieniu ustawy prawo przedsiębiorców. Zastosowanie do tej grupy klientów znajdą przepisy dotyczące przekazywania informacji przedumownych, zwięzłego podsumowania warunków umowy czy maksymalnego okresu obowiązywania umowy i usług wiązanych. Ponadto część z omówionych regulacji będzie miała nie tylko zostawanie do usług komunikacji interpersonalnej wykorzystującej numery, ale również do innych usług komunikacji elektronicznych, w tym usług dostępu do internetu.
Zakaz zawierana umów o świadczenie usług komunikacji elektronicznej poza lokalem przedsiębiorstwa
W projektowanej ustawie ustawodawca zdecydował się na wprowadzenie zakazu zawierania umów o świadczenie usług komunikacji elektronicznej poza lokalem przedsiębiorstwa. Umowa o świadczenie usług komunikacji elektronicznej zawarta poza lokalem przedsiębiorstwa z konsumentem będzie objęta sankcją bezwzględnej nieważności z mocy przepisów prawa.
Informacje przedumowne
Obowiązek dostarczenia konsumentowi informacji przedumownych stanowi novum w stosunku do regulacji dotychczasowych. Informacje przedumowne powinny zostać udzielone konsumentowi na trwałym nośniku, chyba że istnieją przejściowe obiektywne przyczyny dla których dostawca usług nie może tego uczynić. Z obowiązku przekazania informacji przedumownych na trwałym nośniku wyłączone są usługi przedpłacowe. W ramach informacji przedumownych przedsiębiorca zobowiązany jest poinformować konsumenta, w szczególności o:
- Głównych cechach każdej usługi, w tym o gwarantowanych parametrach jakości bądź oświadczenie o braku minimalnych poziomów jakości;
- Cenie usługi, w tym cenie aktywacji i opłacie abonamentowej;
- Okresie obowiązywania umowy, w tym warunkach jej przedłużenia i sposobie zakończenia obowiązywania umowy;
- Wysokości odszkodowania, w tym zasad i terminów jego wypłaty;
- Zasad działania podejmowanych przez dostawcę usług w związku z przypadkami naruszenia bezpieczeństwa sieci lub usługi;
- Ograniczeniach w kierowaniu połączeń do numerów alarmowych, ograniczeniach w dostępie do informacji o lokalizacji dzwoniącego użytkownika końcowego;
- Prawie decydowania o umieszczeniu danych abonenta w spisie abonenta i rodzaju danych umieszczonych w spisie.
Dostawca usług zobowiązany jest przekazać powyższe informacje w jasny i zrozumiały sposób, maksymalnie przy wykorzystaniu dwóch wzorców umownych; (i) regulaminu świadczenia usług oraz (ii) cennika. Informacje przedumowne nie mogą zostać zawarte w innych dokumentach niż dwa powyższej wskazane. Regulamin musi określać zakres i warunki świadczenia usług, zaś cennik powinien zawierać wszelkie ceny i opłaty za korzystanie z danej usługi.
Informacje przedumowne po zawarciu umowy stanowią jej część składową oraz bez wyraźniej zgody obu stron umowy nie podlegają zmianom.
Zwięzłe przedstawienie warunków umowy
W art. 282 projektowanej ustawy ustawodawca zdecydował się na wskazanie katalogu obligatoryjnych elementów umowy zawieranej z konsumentem w formie pisemnej, elektronicznej lub dokumentowej. Warto wskazać, iż są to informacje, które nie są wymagane przez ustawę o prawach konsumenta czy dyrektywę UE. Do obligatoryjnych elementów umowy należą:
- Określenie danych abonenta;
- Wskazanie adresu poczty elektronicznej, numeru telefonu lub adresu elektronicznego innego środka komunikacji elektronicznej dostawcy usług;
- Określenie numeru przydzielonego abonamentowi;
- Informacja od kiedy konsument może korzystać z usługi;
- Określenie nazwy promocji, z której korzysta abonent;
- Określenie jaka część abonamentu stanowi cenę za świadczone usługi, instalację usługi, zakupione w ramach usługi telekomunikacyjne urządzenie końcowe;
- Tabela informacji o wysokości odszkodowania w przypadku przedterminowego wypowiedzenia umowy zawartej na czas określony;
- Wskazanie sposób składania zamówień na dodatkowe pakiety taryfowe, usługi rozliczeniowe;
- Wskazanie okresu rozliczeniowego i sposobu dokonywania płatności;
- Wskazanie okoliczności, kiedy może dojść do jednostronne zmiany warunków umowy;
- Wskazanie ograniczeń w dostępie lub korzystaniu z usług i aplikacji na telekomunikacyjnym urządzeniu końcowym;
- Wskazanie blokad założonych przez dostawcę usług;
- Wskazanie zasad trybu i terminów składania oraz rozpatrywania reklamacji;
- Wskazanie sposobów komunikowania przez dostawcę usług informacji o zagrożeniach związanych ze świadczoną usługą.
Wszystkie wskazane powyższe informacje muszą zostać zawarte w jednym dokumencie umowny oraz przedsiębiorca nie może przenosić ich do innych wzorców umownych. Ponadto konsumentowi przysługuje prawo wyboru formy zawarcia umowy, spośród sposobów oferowanych przez dostawcę usług o czym powinien zostać poinformowany przed zawarciem usługi.
Zwięzłe podsumowanie warunków umowy
Kolejnym novum w stosunku do dotychczas obowiązującej ustawy prawo telekomunikacyjnym jest obowiązek dostawcy usług dostarczenia konsumentowi bezpłatnie na trwałym nośniku zwięzłego podsumowania warunków umowy. Dokument zawierający podsumowanie warunków umowy powinien zostać dostarczony konsumentowi przed zawarciem umowy.
Zwięzłe podsumowanie warunków umowy, po podpisaniu przez konsumenta umowy, staje się integralną częścią umowy oraz nie podlega zmianom, chyba że strony postanowią inaczej.
Chwila zawarcia umowy
Oświadczenie konsumenta o zawarciu umowy jest skuteczne, jeżeli zostało potwierdzone po otrzymaniu przez konsumenta podsumowania warunków umowy. Umowa dochodzi do skutku po otrzymaniu przez dostawcę usług od konsumenta oświadczenia o chęci skorzystania z przedstawionych mu uprzednio warunków.
Oświadczenia konsumenta składane w formie dokumentowej
W sytuacji, gdy oświadczenie woli konsumenta składane jest w formie dokumentowej, dostawca publicznie dostępnych usług komunikacji elektronicznej zobowiązany jest je utrwalić i dostarczyć abonamentowi treść zaproponowanych i uzgodnionych warunków umowy oraz oświadczenie abonenta o związaniu się tymi warunkami na trwałym nośniku.