Nowe Prawo zamówień publicznych, które wejdzie w życie z dniem 1 stycznia 2021 r. rozwiązuje kilka występujących na gruncie obecnej ustawy problemów związanych z procesem udzielania zamówień publicznych. Jednym z zagadnień, które jest rozbieżnie interpretowane jest kwestia wyboru oferty po upływie terminu związania ofertą.
W wyniku pytań prejudycjalnych skierowanych przez Krajową Izbę Odwoławczą Trybunał Sprawiedliwości UE 13 lipca 2017 r. wydał postanowienie w sprawie Saferoad (C-35/17). Sprawa dotyczyła postępowania, w trakcie którego zamawiający zwrócił się do wykonawców o przedłużenie terminu związania ofertami na okres 60 dni. Termin ten jednak upłynął, a postępowanie wciąż nie zostało zakończone. Krajowa Izba Odwoławcza nabrała wątpliwości, czy w zaistniałej sytuacji wykonawcy mają obowiązek po raz kolejny przedłużyć termin związania ofertą, tym razem samodzielnie. TSUE stanął na stanowisku, że uznanie istnienia takiego obowiązku po stronie wykonawcy, mimo że nie został on przewidziany ani w ustawie, ani w ogłoszeniu o zamówieniu, ani w specyfikacji warunków zamówienia, stałoby w sprzeczności z zasadą równego traktowania oraz przejrzystości.
Po wydaniu postanowienia przez TSUE stanowisko w omawianej sprawie zajął również Urząd Zamówień Publicznych, który uznał, że postanowienie TSUE nie znajdzie zastosowania w polskim porządku prawnym, bowiem przesłanki odrzucenia oferty zostały wprost wskazane w przepisach Prawa zamówień publicznych.
W ocenie UZP nieprzedłużenie okresu związania ofertą w obu przypadkach powinno zostać uznane za równoznaczne z rezygnacją wykonawcy z dalszego udziału w postępowaniu o udzielenie zamówienia publicznego.
Prawo zamówień publicznych w kształcie obowiązującym od 1 stycznia 2021 r. jednoznacznie stanowi, że Zamawiający wybiera najkorzystniejszą ofertę w terminie związania ofertą określonym w dokumentach zamówienia. Jednocześnie na podstawie art. 252 ust. 2 ustawy Pzp, jeżeli termin związania ofertą upłynął przed wyborem najkorzystniejszej oferty, zamawiający wzywa wykonawcę, którego oferta otrzymała najwyższą ocenę, do wyrażenia w wyznaczonym przez zamawiającego terminie pisemnej zgody na wybór jego oferty. W przypadku braku zgody, o której mowa w art. 252 ust. 2 ustawy Pzp, zamawiający zwraca się o wyrażenie takiej zgody do kolejnego wykonawcy, którego oferta została najwyżej oceniona, chyba że zachodzą przesłanki do unieważnienia postępowania (art. 252 ust. 3 ustawy Pzp). Zatem po upływie terminu związania ofertą możliwość dokonania wyboru najkorzystniejszej oferty uzależniona jest od woli wykonawcy i może nastąpić, jeżeli wykonawca, którego oferta otrzymała najwyższą ocenę, wyrazi pisemną zgodę na wybór jego oferty. Samo wezwanie wykonawcy do wyrażenia takiej zgody jest jednak obowiązkiem zamawiającego.