29 października, 2020 / Prawo /

Ulga na złe długi – TSUE po stronie podatników

15 października 2020 r. Trybunał Sprawiedliwości UE (TSUE) wydał korzystny dla podatników wyrok dotyczący tzw. ulgi na złe długi (art. 89a Ustawy VAT). Stwierdzając niezgodność polskiego przepisu z prawem UE TSUE otworzył niektórym podatnikom drogę do korekty rozliczeń w VAT na swoją korzyść.

Warunkiem skorzystania z ulgi na złe długi przez wierzyciela, zgodnie z przepisami ustawy o VAT jest m. in. to, że na dzień poprzedzający dzień złożenia deklaracji podatkowej, w której dokonuje się korekty:

  • Wierzyciel i dłużnik są podatnikami zarejestrowanymi jako podatnicy VAT czynni;
  • Dłużnik nie jest w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego, postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji.

Wymogi do skorzystania z tzw. ulgi na złe długi, by dłużnik i wierzyciel byli czynnymi podatnikami VAT, a dłużnik nie znajdował się w trakcie postępowania upadłościowego lub w trakcie likwidacji, zostały uznane przez TSUE za niezgodne z przepisami prawa Unii Europejskiej. Trybunał m. in. zwrócił uwagę, że drugi z w/w warunków jest niedopuszczalny z uwagi na brak ryzyka „nadużyć” ze strony podatników.

Wyrok TSUE oznacza konieczność nowelizacji przepisów ustawy o VAT przez ustawodawcę. Mimo to podatnicy mogą już teraz stosować w rozliczeniach przepisy o uldze na złe długi z pominięciem warunków, które są niezgodne z prawem UE, choć nie bez ryzyka sporów z organami podatkowymi. Warto zwrócić uwagę, że zgodnie z rozstrzygnięciem TSUE sądy krajowe są zobowiązane do pominięcia warunków niezgodnych z art. 90 ust. 1 dyrektyw 2006/112: „Wynika z tego, że jeżeli nie spełnia on jedynie warunków określonych w przepisach krajowych, które nie są zgodne z art. 90 ust. 1 dyrektywy 2006/112, podatnik taki jak E. może powoływać się na ten przepis przed sądami krajowymi przeciwko państwu w celu uzyskania obniżenia podstawy opodatkowania (zob. podobnie wyrok z dnia 15 maja 2014 r., Almos Agrárkülkereskedelmi,C-337/13,EU:C:2014:328, pkt35), a rozpatrujący spór sąd krajowy zobowiązany jest do pominięcia tych niezgodnych z dyrektywą warunków. Okoliczność, że ma to zarazem wpływ na inne przepisy prawa krajowego, jest nieistotna, gdyż w przeciwnym razie obowiązek niestosowania przez sądy krajowe przepisu prawa krajowego sprzecznego z przepisem prawa Unii mającym skutek bezpośredni zostałby pozbawiony znaczenia, co naruszyłoby zasadę pierwszeństwa prawa Unii.”.

Wyrok TSUE z 15 października 2020 r. sygn. C-335/19