Ugoda sądowa w sprawach w których obaj przeciwnicy posiadają przymiot profesjonalisty – przedsiębiorcy jest zjawiskiem spotykanym w praktyce zwłaszcza w przypadku dużych i niepewnych sporach sądowych, w których stanowisko każdej ze stron zdaje się być zasadne.
W cywilnoprawnych sporach w których jedną ze stron sporu stanowiła jednostka sektora finansów publicznych o taką ugodę jest zdecydowanie trudniej, między innymi z uwagi na brzmienie art. 5 ustawy o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych zgodnie z którym podstawowym naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest niezgodne z przepisami odroczenie spłaty należności, rozłożenie na raty albo dopuszczenie do przedawnienia należności Skarbu Państwa, jednostki samorządu terytorialnego albo innej jednostki sektora finansów publicznych.
Brak jednoznacznej podstawy prawnej zezwalającej jednostce sektora finansów publicznych na zawarcie ugody wielokrotnie stanowił przeszkodę w podjęcie tej często korzystnej dla jednostki decyzji, zwłaszcza w sytuacji gdy samo rozłożenie świadczenia na rady mogło stanowić naruszenie dyscypliny finansów publicznych.
Z dniem 1 czerwca 2017 r. weszła w życie nowelizacja ustawy o finansach publicznych na mocy której dodano art. 54a zgodnie z którym:
- Jednostka sektora finansów publicznych może zawrzeć ugodę w sprawie spornej należności cywilnoprawnej w przypadku dokonania oceny, że skutki ugody są dla tej jednostki lub odpowiednio Skarbu Państwa albo budżetu jednostki samorządu terytorialnego korzystniejsze niż prawdopodobny wynik postępowania sądowego albo arbitrażowego.
- Ocena skutków ugody nastąpi, w formie pisemnej, z uwzględnieniem okoliczności sprawy, w szczególności zasadności spornych żądań, możliwości ich zaspokojenia i przewidywanego czasu trwania oraz kosztów postępowania sądowego albo arbitrażowego.
Przepis ten daje jednostkom sektora finansów publicznych jasną podstawę umożliwiającą zawarcie ugody w sprawie spornej należności cywilnoprawnej. Istotne jest, iż ustawodawca nie ograniczył się do wskazania jedynie finansowych skutków dla jednostki jako kryterium oceny korzystności ugody, co pozwala na uwzględnienie również innych kryteriów, które mogą wpłynąć na ocenę konkretnej propozycji ugodowej jako korzystniejszej od prowadzenia długotrwałego i niepewnego procesu.
Powyższa nowelizacja jest również dobrą informacją dla przedsiębiorców toczących spory z jednostkami sektora finansowego, którzy co do zasady w takich sporach co do zasady wyrażali większe zainteresowanie możliwą ugodą sądową.