Nachodzące zmiany związane z Polskim ładem przewidują objęcie od 2022 r. minimalnym podatkiem dochodowym podatników CIT, w tym podatkowych grup kapitałowych, które poniosły stratę za dany rok podatkowy, lub które uzyskują niski współczynnik dochodowości, tj. udział dochodów w przychodach (innych niż z zysków kapitałowych) wynosić będzie mniej niż 1%.
Zwracamy uwagę, że planowana regulacja nie zawiera kryteriów wielkościowych – przepisy będą miały zastosowanie do wszystkich podatników CIT, z uwzględnieniem jednak pewnych wyjątków, które przedstawiamy niżej.
Minimalny podatek dochodowy będzie płatny w okresach rocznych, ponadto będzie mógł być odliczony od „regularnego” podatku CIT w zeznaniu rocznym za kolejne 3 lata podatkowe.
Ustawodawca zdecydował się wyłączyć z minimalnego podatku dochodowego następujące kategorie podmiotów:
- rozpoczynający działalność w roku jej rozpoczęcia i dwa lata podatkowe po nim
- przedsiębiorstwa finansowe
- podmioty, które uzyskały przychody niższe o co najmniej 30% w stosunku do przychodów uzyskanych w roku podatkowym bezpośrednio poprzedzającym ten rok podatkowy
- podmioty, których udziałowcami, akcjonariuszami albo wspólnikami są wyłącznie osoby fizyczne i nieposiadające udziałów, akcji bądź jednostek uczestnictwa w innych podmiotach,
- podmioty, u których większość przychodów operacyjnych w danym roku podatkowym została uzyskana w związku z i) eksploatacją w transporcie międzynarodowym statków morskich lub statków powietrznych, ii) wydobywaniem kopalin, których ceny zależą bezpośrednio lub pośrednio od notowań na światowych rynkach
- podmioty wchodzące w skład grupy co najmniej dwóch spółek, w której jedna spółka posiada przez cały rok podatkowy bezpośrednio 75% udział w kapitale za pozostałych spółek wchodzących w skład tej grupy, jeżeli i) rok podatkowy spółek obejmuje ten sam okres oraz ii) obliczony za rok podatkowy udział łącznych dochodów spółek w ich łącznych przychodach jest większy niż 1%.
Podstawą opodatkowania ma być suma poniższych elementów:
- 4% wartości przychodów (innych niż z zysków kapitałowych) oraz
- poniesionych na rzecz podmiotów powiązanych “nadmiernych” kosztów finansowania dłużnego (zasadniczo przekraczających 30% tzw. podatkowej EBITDA),
- wartości odroczonego podatku dochodowego wynikającego z ujawnienia w rozliczeniach podatkowych nieamortyzowanej WNiP w zakresie, w jakim skutkuje ona zwiększeniem zysku brutto albo zmniejszeniem straty brutto
- poniesionych na rzecz podmiotów powiązanych kosztów nabycia określonych usług lub praw niematerialnych (o zakresie i definicji zbliżonej do obecnie istniejącego art. 15e), przekraczających wartość 5% tzw. podatkowej EBITDA plus 3 mln PLN.
Zgodnie z ww. projektem wydatki stanowią ukrytą dywidendę, jeżeli:
- wysokość tych kosztów lub termin ich poniesienia w jakikolwiek sposób są uzależnione od osiągnięcia zysku przez podatnika lub wysokości tego zysku, lub
- racjonalnie działający podatnik nie poniósłby takich kosztów lub mógłby ponieść niższe koszty w przypadku wykonania porównywalnego świadczenia przez podmiot niepowiązany, lub
- koszty te obejmują wynagrodzenie za prawo do korzystania z aktywów, które stanowiły własność lub współwłasność wspólnika (akcjonariusza) lub podmiotu powiązanego ze wspólnikiem (akcjonariuszem) przed utworzeniem podatnika.
Z powyższych przepisów można wywnioskować chociażby to, że co do zasady spółka będąca podatnikiem CIT nie będzie mogła zaliczyć do kosztów podatkowych wydatków na najem maszyny, która przed utworzeniem tej spółki stanowiła majątek jej wspólnika. Dodatkowo jakiekolwiek usługi wykonywane przez wspólników, w przypadku których wynagrodzenie za usługę jest uzależnione od osiągnięcia zysku przez spółkę również prowadzić do wyłączenia wydatków z kosztów podatkowych.
Zwraca jednak uwagę, że w stosunku do pkt 2 i pkt 3 powyższego wyliczenia znajdzie zastosowanie jedno korzystne wyłączenie co spowoduje, że w pewnych przypadkach spółka zachowa prawo do rozpoznania kosztów podatkowych. Otóż ograniczenia prawa do ujęcia w koszty podatkowe nie będzie się stosować, jeżeli suma poniesionych w roku podatkowym przez podatnika kosztów stanowiących ukrytą dywidendę na podstawie tych przepisów, jest niższa niż kwota zysku brutto w rozumieniu przepisów o rachunkowości, uzyskanego w roku obrotowym, w którym koszty te zostały uwzględnione w wyniku finansowym podatnika.
Innymi słowy wciąż będzie możliwe zaliczenie w koszty podatkowe spółki wydatków na najem składników majątku wspólników, jednakże suma poniesionych w roku podatkowym przez spółkę wydatków z tego tytułu nie będzie mogła być wyższa niż kwota zysku brutto za dany rok podatkowy.