Ustawa o środkach nadzwyczajnych mających na celu ograniczenie wysokości cen energii elektrycznej oraz wsparciu niektórych odbiorców w 2023 roku przewiduje zamrożenie cen prądu dla określonych grup tzw. odbiorców uprawnionych. Do tej kategorii mogą zaliczać się mikroprzedsiębiorcy oraz mali i średni przedsiębiorcy w rozumieniu art. 7 ust. 1 pkt 1-3 ustawy Prawo przedsiębiorców, w zakresie, w jakim zużywają energię elektryczną na potrzeby podstawowej działalności.
Dlaczego zdefiniowanie podstawowej działalności jest ważne?
To w zasadzie podstawowa działalność przedsiębiorcy decyduje o statusie odbiorcy uprawnionego do nabycia cen energii po cenie maksymalnej. Uprawnienie to jest przypisane do podstawowej działalności i nie przysługuje w odniesieniu do działalności pozostałej. W dedykowanym oświadczeniu o statusie odbiorcy uprawnionego podmioty te muszą określić jaki procent energii zużywany będzie na działalność podstawową, korzystającą z ceny maksymalnej, a jaka część przeznaczana będzie na działalność pozostałą, dla której energia będzie sprzedawana po cenach zwykłych. Jeżeli z ceny maksymalnej chce się korzystać od grudnia br. – oświadczenie należy złożyć do 30 listopada. Określenie, czym jest działalność podstawowa i jak ją zidentyfikować jest jednak dla wielu przedsiębiorców problematyczne.
Działalność podstawowa – możliwe interpretacje
Przepisy o cenie maksymalnej energii nie formułują definicji działalności podstawowej przedsiębiorcy, co powoduje mnogość możliwych do przyjęcia koncepcji dla tego pojęcia. Można z przekonaniem argumentować, że działalność podstawowa to działalność przeważająca określona kodem PKD w odpowiednim rejestrze: KRS albo CEIDG. Jest to jednak interpretacja zawężająca spektrum wykonywanej przez przedsiębiorcę działalności do jednego tylko kodu. Bardziej praktyczne podejście zakładałoby przyjęcie, że pod pojęciem podstawowej działalności należy rozumieć pierwsze 10 pozycji działalności oznaczonych kodami PKD ujawnionych w rejestrze KRS lub CEIDG. Nie zawsze jednak ujawnione w rejestrach kody odpowiadają rzeczywiście wykonywanej działalności. Pojawia się zatem trzecia interpretacja, zgodnie z którą działalność podstawowa, to jedna lub kilka działalności, które wykonuje dany podmiot w praktyce i z których osiąga największe zyski, co ma potwierdzenie w dokumentacji księgowej. Na podstawie samych tylko przepisów Ustawy o środkach nadzwyczajnych nie można tego konfliktu interpretacyjnego rozstrzygnąć.
Stanowisko Ministerstwa Klimatu i Środowiska
Jak wynika z informacji przekazanych przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska, odpowiedzialnego za pracę nad ustawą i wzór oświadczenia o odbiorcy uprawnionym, w ustalaniu definicji działalności podstawowej należy posłużyć się przepisami dotyczącymi Polskiej Klasyfikacji Działalności. Ministerstwo odwołuje zatem do definicji „przeważającej działalności” z załącznika do rozporządzenia rady ministrów (RM) z dnia 24 grudnia 2007 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Działalności (DzU nr 251 poz. 1885 ze zm.). W myśl tych przepisów, działalnością przeważającą jest „działalność z największym udziałem wskaźnika (np. wartość dodana, produkcja brutto, wartość sprzedaży, wielkość zatrudnienia lub wynagrodzeń) charakteryzującego działalność jednostki”, przy czym „zalecanym wskaźnikiem służącym do określenia przeważającej działalności jest wartość dodana”. Mamy zatem do czynienia z czwartą interpretacją pojęcia działalności podstawowej.
W tym miejscu należy dodać, że zgodnie z § 9 ust. 2 pkt 1 rozporządzenia RM z 30 listopada 2015 r. w sprawie sposobu i metodologii prowadzenia i aktualizacji krajowego rejestru urzędowego podmiotów gospodarki narodowej, wzorów wniosków, ankiet i zaświadczeń (DzU poz. 2009 ze zm.) – „dla osób prawnych i jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej, których celem jest osiągnięcie zysku, i zakładów działalności gospodarczej przeważającą działalność ustala się na podstawie procentowego udziału poszczególnych rodzajów działalności w ogólnej wartości przychodów ze sprzedaży, a jeżeli nie jest możliwe zastosowanie tego miernika – według udziału pracujących, wykonujących poszczególne rodzaje działalności, w ogólnej liczbie pracujących”.
Działalność podstawowa – jedna czy kilka?
Mimo podania przez Ministerstwo wskazówek definicyjnych dla pojęcia działalności podstawowej, dalej nie ma pewności, czy przedsiębiorca może prowadzić jednocześnie kilka działalności podstawowych. Z dosłownego brzmienia przepisów przytoczonych przez Ministerstwo wynika, że chodzi o jedną tylko działalność – i za tą interpretacją opowiada się Kancelaria.