Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, wolne od podatku dochodowego są otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z przepisów odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, oraz otrzymane odszkodowania lub zadośćuczynienia, jeżeli ich wysokość lub zasady ustalania wynikają wprost z postanowień układów zbiorowych pracy, innych opartych na ustawie porozumień zbiorowych, regulaminów lub statutów, o których mowa w art. 9 § 1 k.p., z wyjątkiem wymienionych taksatywnie w tym przepisie odpraw i odszkodowań.
Przepis ten, podobnie jak pozostałe przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, nie definiuje pojęcia odszkodowania. W orzecznictwie przyjmuje się jednak, że odszkodowaniem o jakim mowa w powołanym przepisie jest każde świadczenie mające na celu naprawienie szkody w rozumieniu art. 361 § 2 k.c., które wynika wyłącznie z ustawy, bądź też z ustawy oraz zdarzenia cywilnoprawnego.
W wyroku z dnia 26 maja 2017 roku, NSA przypomniał, że wolne od podatku dochodowego są wypłacone lub w inny sposób sfinansowanie pracownikom (i byłym pracownikom) świadczenia (odszkodowanie za wypadek przy pracy, zadośćuczynienie) (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 26 maja 2017 r. II FSK 1198/15).
W stanie faktycznym sprawy, pracodawca dokonywał wypłat wynagrodzeń na rzecz swoich pracowników oraz innych świadczeń na rzecz byłych pracowników (emerytów i rencistów) w związku z czym pełni funkcję płatnika podatku dochodowego od osób fizycznych. Pracodawca podkreślał, że specyfika działalności niesie ryzyko występowania wypadków przy pracy, w związku z tym spoczywa na nim wiele obowiązków o charakterze proceduralno-organizacyjnym. Miedzy innym zobowiązany jest na podstawie art. 444 § 1 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (tekst jedn.: Dz. U. z 2014 r. poz. 121 z późn. zm., dalej: k.c.), do rekompensaty kosztów wywołanych uszkodzeniem ciała pracownika lub jego rozstrojem zdrowia. Obowiązek kompensaty kosztów obejmuje wszelkie koszty wywołanie uszkodzeniem ciała lub rozstrojem zdrowia, tj. wszelkie niezbędne i celowe wydatki. W związku z powyższym, Pracodawca, na podstawie art. 444 § 1 k.c. zwraca poszkodowanym w wyniku wypadku przy pracy pracownikom lub byłym pracownikom udokumentowane fakturami i rachunkami koszty leczenia, rehabilitacji (w tym koszty nabycia specjalistycznej aparatury rehabilitacyjnej), koszty przedmiotów ortopedycznych (koszty nabycia kul, protez, gorsetów), koszty aparatów słuchowych lub bezpośrednio finansuje te koszty.
W tak przedstawionym stanie faktycznym Pracodawca zwrócił się z pytaniem, czy wypłacone lub finansowane przez nią, na podstawie art. 444 § 1 k.c., pracownikom lub byłym pracownikom świadczenia korzystają ze zwolnienia od podatku dochodowego od osób fizycznych. NSA przychylił się do stanowiska Spółki twierdząc, że pracodawca, który zwraca lub bezpośrednio finansuje poszkodowanym w wyniku wypadku przy pracy obecnym i byłym pracownikom udokumentowane koszty leczenia, rehabilitacji i sprzętu medycznego, nie musi potrącać od tego podatku.