W dniu 1 lipca 2021 roku weszły w życie przepisy Kodeksu Spółek Handlowych (art. 3001-300134) o Prostej Spółce Akcyjnej. Nowe przepisy pozwalają na wybór modelu zarządzania spółką, który może być modelem monistycznym. W modelu monistycznym zamiast Zarządu i Rady Nadzorczej funkcjonuje Rada dyrektorów, która łączy w sobie funkcje wykonawcze oraz nadzorcze. W związku z tym pojawia się szereg istotnych pytań z zakresu odpowiedzialności członków tego organu, w tym przede wszystkim odpowiedzialności karnej.
Dokumentami w spółce określającymi zakres obowiązków rady dyrektorów są: umowa spółki, regulamin rady dyrektorów, uchwała rady dyrektorów. Postanowienia tych dokumentów będą miały zasadnicze znaczenie przy ustalaniu odpowiedzialności karnej oczywiście przy uwzględnieniu zasad reprezentacji przyjętej w spółce (reprezentacja jednoosobowa, wieloosobowa).
Członek organu powinien przy wykonywaniu swoich obowiązków dołożyć staranności wynikającej z zawodowego charakteru swojej działalności oraz dochować lojalności wobec spółki. (art. 30054 k.s.h.). Na podstawie art. 308 k.k. członek rady dyrektorów może ponosić odpowiedzialność karną za przestępstwa popełnione na szkodę reprezentowanej spółki (np. art. 296, art. 296a k.k.), albo w związku z jej działaniem (np. art. 300, art. 302 k.k.).
Zakres odpowiedzialności karnej będzie powiązany ze spektrum powierzonych i przypisanych kompetencji stąd też istotne jest ścisłe dopasowanie zapisów umowy, regulaminu rady dyrektorów czy uchwał do obowiązków rzeczywiście wykonywanych przez poszczególnych dyrektorów, w tym dyrektorów nie wykonawczych, którzy sprawują czynności wyłącznie nadzorcze.
Zatem precyzyjne ustalenie zakresu obowiązków może mieć kluczowe znaczenie w kontekście ewentualnego wszczęcia postępowania karnego, a nawet zastosowania tymczasowego aresztowania.
Tworząc Prostą Spółkę Akcyjną konieczne jest takie zaplanowanie struktury organizacyjnej tak, żeby odpowiadała jej potrzebom gospodarczym ale także aby zabezpieczała interesy jej reprezentantów.