Cudzoziemiec zamierzający przebywać na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez okres dłuższy niż 3 miesiące, zobowiązany jest zalegalizować swój pobyt – chyba, że jest z tego obowiązku zwolniony. Jedną z popularnych podstaw prawnych do legalizacji pobytu obywateli państw trzecich w Polsce jest zezwolenie na pobyt czasowy. Jego uzyskanie uzależnione jest od spełnienia przez cudzoziemca określonych przesłanek.
Przede wszystkim, cudzoziemiec zobowiązany jest do wskazania celu pobytu na terytorium naszego kraju. Nie jest tak, że każdy może uzyskać zezwolenie na pobyt czasowy, niezależnie od zamierzonego celu pobytu. Ustawa o cudzoziemcach wskazuje na następujące sytuacje uzasadniające ubieganie się jego wydanie:
- praca lub prowadzenie działalności gospodarczej;
- nauka, studia, staż, czy prowadzenie badań naukowych;
- udział w programie wolontariatu europejskiego;
- połączenie z rodziną, w tym z innym cudzoziemcem przebywającym legalnie w Polsce;
- status rezydenta długoterminowego UE;
- pełnienie funkcji duchownych;
- okoliczności związane z byciem ofiarą handlu ludźmi;
- okoliczności wymagające krótkotrwałego pobytu na terytorium RP;
Zezwolenie na pobyt czasowy może być również wydane w ramach potrzeby przedłużenia pobytu w Polsce ze względu na pracę sezonową.
W zależności od celu pobytu, różne mogą być też dodatkowe przesłanki uzasadniające wydanie tego rodzaju zezwolenia. Wniosek składa się do urzędu wojewódzkiego właściwego ze względu na miejsce zamierzonego pobytu. W przeciwieństwie do zwykłego zezwolenia na pracę, stroną postępowania może być wyłącznie cudzoziemiec – jego bezpośredni udział jest niezbędny z uwagi na konieczność wydania karty pobytu, do której wydania pobiera się odciski linii papilarnych i wzór podpisu. Poza danymi identyfikacyjnymi cudzoziemca i sprecyzowaniu celu pobytu, we wniosku podać informacje o podstawie aktualnego pobytu na terytorium RP oraz pobytach i podróżach zagranicznych w okresie ostatnich 5 lat. Należy również podać adres miejsce planowanego pobytu w Polsce, informacje o środkach finansowych przeznaczonych na pokrycie utrzymania oraz informacje o posiadanym ubezpieczeniu zdrowotnym. Zbierane są również dane o karalności w Polsce oraz czy toczą się przeciwko cudzoziemcowi postępowania karne lub w sprawach o wykroczenia na terytorium RP. Dodatkowo, we wniosku składa się oświadczenie o prawdziwości danych zawartych we wniosku – pod rygorem odpowiedzialności karnej.
Zezwolenia zawsze udziela się na okres niezbędny do realizacji celu pobytu cudzoziemca w Polsce, nie dłuższy jednak niż 3 lata. Jeżeli cel pobytu ustał wcześniej bądź cudzoziemiec przestał spełniać wymogi udzielenia mu tego zezwolenia, może ono także zostać cofnięte przed tym terminem.
Warto zwrócić uwagę, iż w przypadku, gdy celem pobytu cudzoziemca jest praca, istnieje możliwość połączenia zezwolenia na pobyt czasowy i zezwolenia na pracę – w ramach jednolitej procedury.