17 maja, 2017 / Prawo / , , ,

Sąd Okręgowy we Wrocławiu przestawił Sądowi Najwyższemu zagadnienie prawne wyrażające się w następującym pytaniu prawnym:

„Czy w świetle zakazu sformułowanego w art 1047 k.c. dopuszczalne jest zawarcie umowy o zrzeczenie się prawa do zachowku pomiędzy przyszłym spadkodawcą i uprawnionym do zachowku spadkobiercą ustawowym, na podstawie stosowanego odpowiednio art. 1048 k.c.?”

W myśl powołanych powyżej przepisów niedopuszczalne jest zawarcie umowy o spadek po osobie żyjącej za wyjątkiem przewidzianym w art. 1048 kodeksu cywilnego zezwalającym na zawarcie umowy o zrzeczeniu się dziedziczenia po osobie żyjącej.

Podejmując uchwałę Sąd Najwyższy wskazał, zarówno na brak istnienia w kodeksie cywilnym zakazu zrzeczenia się w drodze umowy prawa do zachowku jak też na wynikającą z art. 1047 k.c nieważność umów po osobie żyjącej. Jednakże w ocenie SN umowa o zrzeczenie się zachowku chociaż stanowi umowę prawa spadkowego, to dotyczy przyszłej wierzytelności pieniężnej.

Ponadto, sam fakt dopuszczenia możliwości zrzeczenia się prawa do dziedziczenia w ocenie SN przemawia na zastosowaniem reguły wnioskowania a majori ad minus wedle których jeżeli dopuszczalne jest zrzeczenie się dziedziczenia jako czynności dalej idącej to tym bardziej dopuszczalnej jest ograniczenie zrzeczenia się jedynie do zachowku.

Jednocześnie SN pokreślił, iż uchwała podjęta w niniejszej sprawie wspiera uelastycznia prawa spodkowego poszerzając prawa spadkodawcy do ukształtowania przyszłej sukcesji.

Podsumowując, w świetle podjętej w dniu 17 marca 2017 r. uchwale SN o sygn. akt. III CZP 110/16 dopuszczalne jest zawarcie pomiędzy spadkodawcą, a przyszłym spadkobiercą umowy o zrzeczenie się prawa do zachowku po tym spadkodawcy, przy czym taka umowa nie ograniczania prawa ewentualnego dziedziczenia tegoż spadkobiercy po osobie spadkodawcy.