Napływ do Polski znacznej liczby obywateli Ukrainy zwiększył popyt na lokale mieszkalne. Na to nałożyła się sytuacji związana z pandemią, która zwiększyła popularność pracy zdalnej i hybrydowej a tym samym zmniejszył się popyt na rozbudowane kompleksy biurowe.
Skutkiem tego wiele budynków biurowych czy handlowych pustoszeje, przynosząc straty właścicielom i marnowanie niewykorzystanej przestrzeni. Dotyczy to w szczególności budynków biurowe oraz wielkopowierzchniowych obiektów handlowych o powierzchni sprzedaży powyżej 2000 m2.
Projektowana ustawa o zmianie sposobu użytkowania niektórych budynków niemieszkalnych na budynki mieszkalne ułatwić zmianę sposobu użytkowania budynku biurowego lub handlu na mieszkalny związanej z koniecznością jego przebudowy.
Główne założenia projektu to:
1) na potrzeby przekształceń obiektów będących przedmiotem projektowanej ustawy tj. budynków biurowych lub handlu na mieszkalne każda przebudowa służąca regulowanej zmianie sposobu użytkowania (w tym przebudowa ścian zewnętrznych) nie będzie wymagała ani pozwolenia na budowę, ani zgłoszenia, z wyjątkiem elementów konstrukcyjnych budynku, jako kluczowych dla bezpieczeństwa użytkowników. Zmiany konstrukcyjne budynku wymagają już dużej wiedzy i analizy wykazanej w postaci szczegółowej dokumentacji projektowej. Dlatego dla takiej przebudowy proponuje się pozostawić stosowanie przepisów systemowych tj. przepisów ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo budowlane (przewidujących obowiązek uzyskania pozwolenia na budowę i sporządzenia projektu budowlanego). Z ułatwienia przekształcania budynków biurowych oraz handlu na budynki mieszkalne zostają wyłączone budynki i obszary, o których mowa w art. 7 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami lub ujętych w gminnej ewidencji zabytków.
Powyższe rozwiązania będzie można stosować przez okres 2 lat od dnia wejścia w życie ustawy.
2) w zakresie planowania przestrzennego ułatwieniem dla zmiany sposobu użytkowania budynków biurowych na mieszkalne, ale także dla lokalizacji inwestycji mieszkaniowych na terenach po niewykorzystywanych budynkach biurowych i wielkopowierzchniowych obiektach handlowych, będzie umożliwienie realizacji tych inwestycji z wykorzystaniem narzędzi wprowadzonych specustawą mieszkaniową:
- np. proponuje się rozszerzenie wyjątku o tereny, na których są zlokalizowane budynki biurowe lub obiekty handlowe o powierzchni sprzedaży powyżej 2000 m2;
- wystarczy wymóg zawiadomienia wójta (burmistrza, prezydenta miasta) o zmianie sposobu użytkowania budynku w trybie przewidzianym projektowaną ustawą. Nadto inwestor jest zobowiązany do przedstawienia gminie oferty zakupu lokali mieszkalnych, budynków mieszkalnych jednorodzinnych odpowiadających powierzchnią co najmniej 5% łącznej powierzchni lokali mieszkalnych, budynków mieszkalnych jednorodzinnych i innych powierzchni mieszkalnych utworzonych w ramach inwestycji;
Projektowana zmiana w zakresie planowania przestrzennego będzie obowiązywała do czasu utraty mocy przez specustawę mieszkaniową, z uwagi na toczące się równolegle prace nad reformą systemu planowania przestrzennego.