Coraz więcej polskich pracodawców, z różnych względów, decyduje się na współpracę z obcokrajowcami. Rodzi to wiele pytań pod kątem ewentualnych formalności, jakich należy dopełnić, decydując się na taki krok. Wbrew pozorom, w takim przypadku nie wystarczy zawarcie umowy i zgłoszenie do ubezpieczeń na takich samych zasadach, jakby zatrudnienie dotyczyło obywatela Polski. Co więcej, procedura zatrudniania różni się w zależności od tego, z obywatelem jakiego państwa mamy do czynienia.
Na wstępie należy też rozróżnić dwie istotne kwestie – legalne zatrudnienie w Polsce i legalny pobyt na jej terytorium. Często okazuje się bowiem, że polski pracodawca dopełnił formalności, jeżeli chodzi o zatrudnienie osoby z państwa trzeciego, ale która jednocześnie nie ma podstaw, do legalnego przebywania w Polsce. Wówczas mimo możliwości zatrudnienia takiej osoby, może ona świadczyć pracę jedynie w formie zdalnej. Aby świadczyć pracę na miejscu, pracownik niebędący obywatelem polskim musi posiadać podstawę prawną, aby tu przebywać.
Z uwagi na uczestnictwo Polski w Unii Europejskiej, najmniej skomplikowane jest zatrudnienie przez polskiego pracodawcę obywatela państw członkowskich UE oraz Szwajcarii, czy Europejskiego Obszaru Gospodarczego. W tym przypadku, z uwagi na swobodę pracy i usług, nie jest konieczne posiadanie przez takiego obcokrajowca zezwolenia na pracę. Co więcej, przy krótkoterminowym zatrudnieniu, taka osoba może pracować w Polsce bez konieczności uzyskiwania zezwolenia na pobyt, na podstawie ważnego dokumentu podróży – ale tylko jeżeli pobyt trwa do 3 miesięcy. Jeżeli pobyt takiej osoby w naszym kraju trwa dłużej, pracownik musi zarejestrować swój pobyt. Taka rejestracja jest bezpłatna, jednak, aby to zrobić należy spełnić jeden z dodatkowych warunków, takich jak: posiadać zatrudnienie lub wykonywać pracę na własny rachunek, być małżonkiem obywatela polskiego, studiować lub odbywać szkolenie zawodowe w Polsce, lub też posiadać wystarczające środki finansowe i ubezpieczenie zdrowotne.
Nieco bardziej skomplikowane jest zatrudnianie w Polsce obywateli tzw. państw trzecich, czyli niebędących obywatelami państw członkowskich UE, EOG ani Szwajcarii. Takie osoby, aby podjąć pracę w Polsce, muszą uzyskać odpowiednie zezwolenie na pracę. Jeżeli cudzoziemiec nie ma zapewnionego legalnego pobytu w Polsce (np. w ramach limitu 90 dni w okresie 180-dniowym w ramach ruchu bezwizowego) – musi samodzielnie zalegalizować pobyt w Polsce, poprzez uzyskanie wizy lub zezwolenia na pobyt czasowy w związku z pracą. Możliwe są również inne podstawy do zezwolenia na pobyt – ważne jest, aby istniała dla takiego pracownika ważna podstawa legalnego pobytu w naszym kraju. Można również ubiegać się o jednolite zezwolenie na pobyt czasowy i pracę.
Istotnym ułatwieniem jest to, że dla obywateli niektórych państw (Ukrainy, Rosji, Białorusi, Gruzji, Armenii, Mołdawii) istnieje możliwość wykonywania pracy na podstawie rejestrowanego przez pracodawcę oświadczenia. Jest to możliwe, jeżeli praca takiej osoby w Polsce trwa do 6 miesięcy w okresie kolejnych 12 miesięcy, przy czym do tego okresu liczą się wszystkie okresy zatrudnienia w Polsce, nie tylko u jednego pracodawcy. Wówczas zezwolenie na pracę nie jest konieczne, jednak znowu, cudzoziemiec musi zapewnić sobie legalny pobyt na terytorium Polski.
W kolejnych artykułach będziemy przybliżać Państwu szczegóły dotyczące poszczególnych rodzajów zezwoleń i procedur z nimi związanych. Służymy również pomocą w przypadku ewentualnych pytań.