Prawo zamówień publicznych przewiduje, że Zamawiający unieważnia postępowanie, jeżeli cena najkorzystniejszej oferty lub oferta z najniższą ceną przewyższa kwotę, którą zamawiający zamierza przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia, chyba że zamawiający może zwiększyć tę kwotę do ceny najkorzystniejszej oferty (art. 93 ust. 1 pkt 4 ustawy P.z.p.). Z powołanego przepisu wynika, że znajduje on zastosowanie w przypadku kumulatywnego wystąpienia dwóch wskazanych w nim przesłanek:
-
cena najkorzystniejszej oferty lub cena z najniższą ceną przewyższa kwotę, którą zamawiający zamierza przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia oraz
-
zamawiający nie może zwiększyć tej kwoty do ceny najkorzystniejszej oferty.
Unieważniając postępowania na podstawie omawianego przepisu, Zamawiający często ograniczają się do ogólnego sformułowania przytaczającego dosłowną treść przepisu. Pomimo iż KIO kilkukrotnie wskazywała, że decyzja o zwiększeniu środków na sfinansowanie zamówienia należy wyłącznie do Zamawiającego, w ostatnim czasie zapadło zupełnie odmienne orzeczenie.
W wyroku z dnia 23 października 2017 roku Krajowa Izba Odwoławcza wskazała, że wskazany przepis nie daje zatem zamawiającemu wyłącznego i arbitralnego uprawnienia do decydowania o tym, czy zwiększyć kwotę, jaką zamierza przeznaczyć na sfinansowanie zamówienia, czy też nie. Przede wszystkim zamawiający obowiązany jest zbadać, czy istnieje obiektywna możliwość zwiększenia tej kwoty i dopiero wówczas, w przypadku, gdy wynik badania okaże się negatywny, podjąć decyzję o unieważnieniu postępowania (wyrok KIO z dnia 23 października 2017 r., sygn. akt: KIO 2093/17).
Izba zwróciła przy tym uwagę na cel postępowania, którym jest wybór oferty. Mając go na uwadze, wskazane w ustawie pzp przesłanki unieważnienia postępowania – po pierwsze – nie powinny być interpretowane rozszerzająco, po drugie zaś – ich wystąpienie winno być szczegółowo zbadane i nie powinno budzić żadnych wątpliwości. Co więcej, to to na zamawiającym, jako podmiocie obowiązanym do wykazania zaistnienia przesłanek wskazanych w art. 93 ust. 1 pkt 4 ustawy P.z.p., spoczywał ciężar udowodnienia, iż nie istnieje obiektywna możliwość zwiększenia kwoty przeznaczonej na sfinansowanie zamówienia.