W dniu 12 lipca 2019 roku wchodzi w życie nowa ustawa o dokumentach publicznych, w rozdziale 10 zatytułowany „Przepis karny” wprowadza dokładnie jeden nowy przepis karny o następującej treści:
Art. 58. [Wytwarzanie, oferowanie, zbywanie repliki dokumentu publicznego]
Kto wytwarza, oferuje, zbywa lub przechowuje w celu zbycia replikę dokumentu publicznego, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2.
Replika dokumentu publicznego zgodnie z definicją legalną to odwzorowanie lub kopia wielkości od 75% do 120% oryginału o cechach autentyczności dokumentu publicznego lub blankietu dokumentu publicznego, z wyłączeniem kserokopii lub wydruku komputerowego dokumentu publicznego wykonanych do celów urzędowych, służbowych lub zawodowych określonych na podstawie odrębnych przepisów lub na użytek osoby, dla której dokument publiczny został wydany.
Powyższe przepis wzbudził poważne wątpliwości w zakresie możliwości wykonywania kserokopii dokumentów na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej przez przedsiębiorców. Przyjąć jednak należy, że celem ustawodawcy było jedynie zabezpieczenie przed wykonywaniem kopii, które miałyby być łudząco podobne do oryginału i mogły wprowadzać w błąd co do autentyczności dokumentu lub jako autentyczny mogły by zostać użyte.
Podnieść należy, że jako główne motywy uchwalenia ustawy wskazano, iż w latach 2010-2015 stwierdzono 361 310 przestępstw przeciwko dokumentom, co stanowiło średnio 60 218 przestępstw rocznie. Fałszerstwa dotyczą niemal wszystkich rodzajów dokumentów. Niski poziom zabezpieczeń dokumentów oraz brak ujednoliconych standardów zdaniem ustawodawcy były czynnikami ułatwiającymi wskazany proceder. Tworzenie fikcyjnych tożsamości mają daleko idące skutki, a zjawisku przestępczości gospodarczej bardzo często towarzyszą też przestępstwa związane z tworzeniem fikcyjnej tożsamości na podstawie sfałszowanych dokumentów. W wielu przypadkach umożliwia to zakładanie działalności gospodarczej, której celem są wyłudzenia podatku VAT, legalizacja wprowadzonych na rynek krajowy uprzednio wyłudzonych, przemyconych lub podrobionych towarów, a w konsekwencji również pranie brudnych pieniędzy.
Zdaniem ustawodawcy jedynie właściwe zabezpieczenie dokumentów przed fałszerstwami i niezawodne metody weryfikacji ich autentyczności mogą zabezpieczyć w pełni interes obywateli, a także pewność oraz bezpieczeństwo obrotu prawnego i ekonomiczno-finansowego.
Osobą odpowiedzialną za kształtowanie polityki bezpieczeństwa dokumentów publicznych i zapewnienie funkcjonowania systemu ich bezpieczeństwa ma być minister spraw wewnętrznych i administracji oraz dodatkowo zostanie utworzona Komisja do spraw dokumentów publicznych, która ma działać przy ministrze.
Jednym z obowiązków ministra spraw wewnętrznych i administracji będzie zamieszczanie na stronie internetowej informacji o możliwościach i sposobach rozpoznawania fałszywych dokumentów publicznych. Dodatkowo powstać ma tzw. Rejestr dokumentów publicznych, który również będzie prowadzony przez ministra spraw wewnętrznych i administracji w systemie teleinformatycznym. Dzięki dostępnemu online rejesrowi do wzorów obowiązujących dokumentów publicznych z ich opisem, a także opisem podstawowych zabezpieczeń i sposobu weryfikacji ich autentyczności
Nowością jest wprowadzenie trzech kategorii dokumentów publicznych:
- Do pierwszej zaliczono dokumenty najistotniejsze z punktu widzenia bezpieczeństwa państwa (np. dowód osobisty; paszport; dokumenty wydawane przez urzędy stanu cywilnego; niektóre dokumenty wydawane cudzoziemcom; tytuły wykonawcze wydawane przez sądy i referendarzy sądowych; dokumenty wynikające z czynności notarialnych; Karta Polaka; prawo jazdy i dowód rejestracyjny; niektóre legitymacje służbowe, np. policjantów).
- Do drugiej kategorii dokumenty istotne ze względu na bezpieczeństwo państwa, bezpieczeństwo gospodarcze i prawne, w tym m.in. dotyczące broni, międzynarodowego przewozu towarów niebezpiecznych, potwierdzające wykształcenie wyższe i specjalistyczne oraz świadectwa dojrzałości.
- Do trzeciej dokumenty mające wpływ na bezpieczeństwo obrotu gospodarczego i prawnego, w tym koncesje, pozwolenia, licencje, zaświadczenia, świadectwa i certyfikaty związane z bezpieczeństwem transportu, dokumenty potwierdzające kwalifikacje zawodowe, świadectwa ukończenia szkoły, legitymacje szkolne i studenckie oraz dokumenty uprawniające do różnego rodzaju ulg.
Jednakże rozpatrując możliwość kopiowania dokumentów należy mieć również dopuszczalności i legalność takiego zachowania również w kontekście obowiązujących przepisów w zakresie ochrony danych osobowych.