Co wybrać: upadłość czy restrukturyzację?
W praktyce obrotu gospodarczego zdarza się, iż przedsiębiorca, spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, jest w stanie niewypłacalności, jednakże w dalszej perspektywie czasowej dostrzega szansę na polepszenie swojej sytuacji finansowej, w związku z szansą przegłosowania układu w postępowaniu restrukturyzacyjnym.
Jednakże z drugiej strony osoby reprezentujące spółkę z o.o. są świadomi, że są obowiązani złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości spółki, aby uchronić się przed odpowiedzialnością za długi spółki – w krótkim, 30-dniowym terminie o dnia wystąpienia stanu niewypłacalności.
Taka sytuacja może rodzić dylemat: czy wnosić o ogłoszenie upadłości spółki, aby uchronić swój majątek prywatny, za cenę utraty szansy na „odrodzenie” biznesu? Może również pojawić się pytanie, czy samo złożenie wniosku restrukturyzacyjnego w miejsce wniosku o ogłoszenie upadłości uchroni osoby reprezentujące spółkę od odpowiedzialności za zobowiązania spółki?
Czy złożenie wniosku o otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego chroni zarząd spółki od odpowiedzialności za długi spółki?
Niestety, odpowiedź na powyższe pytanie jest negatywna. Samo złożenie wniosku o otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego nie chroni reprezentantów spółki z o.o. (gdyż nie tylko zarząd może reprezentować spółkę) przed odpowiedzialnością za zobowiązania spółki kapitałowej.
Członek zarządu może się uwolnić od odpowiedzialności, jeżeli wykaże, że we właściwym czasie wydano postanowienie o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego albo o zatwierdzeniu układu w postępowaniu w przedmiocie zatwierdzenia układu. W praktyce, w ciągu 30-stu dni od dnia powstania stanu niewypłacalności nie jest możliwe wydanie postanowienia o zatwierdzeniu układu, jeżeli postępowanie było zainicjowane najwcześniej w dniu powstania stanu niewypłacalności, a także mało prawdopodobne jest wydanie postanowienia o otwarciu postępowania restrukturyzacyjnego w tym terminie, gdy wniosek złożono najwcześniej w dniu powstania stanu niewypłacalności spółki.
Czy można jednocześnie złożyć wniosek o ogłoszenie upadłości i wniosek o otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego?
Odpowiedź na powyższe pytanie jest twierdząca i stanowi pewne wyjście z omawianej sytuacji. Otóż postanowienie w sprawie ogłoszenia upadłości sąd wydaje w terminie dwóch miesięcy od dnia złożenia wniosku. Jeżeli w tym czasie zostanie złożony wniosek o otwarcie postępowania restrukturyzacyjnego, lub jeśli został złożony wcześniej, a nie został rozpoznany do dnia złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości, zastosowanie znajdzie zasada wyrażona w art. 9b ust. 1 ustawy Prawo upadłościowe.
Zgodnie z przywołanym przepisem, w przypadku złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości i wniosku restrukturyzacyjnego, w pierwszej kolejności rozpoznaje się wniosek restrukturyzacyjny. Analogiczny przepis znajduje się w art. 11 ustawy Prawo restrukturyzacyjne.
Sąd upadłościowy wstrzymuje rozpoznanie wniosku o ogłoszenie upadłości do czasu wydania prawomocnego orzeczenia w sprawie wniosku restrukturyzacyjnego. Wstrzymanie rozpoznania wniosku o ogłoszenie upadłości nie wyłącza jednak możliwości zabezpieczenia majątku.
Gdy sąd restrukturyzacyjny poweźmie wiedzę o złożeniu wniosku o ogłoszenie upadłości, niezwłocznie zawiadamia sąd upadłościowy o złożeniu wniosku restrukturyzacyjnego.
Czy wniosek restrukturyzacyjny ma zawsze pierwszeństwo przed wnioskiem o ogłoszenie upadłości?
Nie zawsze będzie tak, że wniosek restrukturyzacyjny zostanie rozpoznany przed wnioskiem o ogłoszenie upadłości. Jeżeli bowiem interes ogółu wierzycieli sprzeciwia się wstrzymaniu rozpoznania wniosku o ogłoszenie upadłości, sąd upadłościowy wydaje postanowienie o przejęciu wniosku o ogłoszenie upadłości i wniosku restrukturyzacyjnego do wspólnego rozpoznania i rozstrzygnięcia jednym postanowieniem.
W końcu, gdy przejęcie wniosku o ogłoszenie upadłości i wniosku restrukturyzacyjnego do wspólnego rozpoznania prowadziłoby do znacznego opóźnienia wydania orzeczenia w przedmiocie ogłoszenia upadłości, ze szkodą dla wierzycieli, a podstawy restrukturyzacji przedstawione przez przedsiębiorcę we wniosku restrukturyzacyjnym są znane sądowi upadłościowemu, sąd upadłościowy nie wydaje postanowienia o przejęciu wniosków do wspólnego rozpoznania i rozpoznaje wniosek o ogłoszenie upadłości, o czym zawiadamia sąd restrukturyzacyjny.
Podsumowanie
W sytuacji przymusowej, gdy z jednej strony jest możliwe uniknięcie odpowiedzialności za zobowiązania spółki, z drugiej strony istnieje szansa na wyjście spółki z o.o. z kryzysu i dalsze prowadzenie działalności, nie należy tracić czasu na rozstrzyganie dylematu: upadłość czy restrukturyzacja. Jeżeli jesteśmy przekonani o słuszności naszego stanowiska, warto złożyć jednocześnie wniosek upadłościowy (aby zwolnić się od odpowiedzialności za długi spółki) oraz wniosek restrukturyzacyjny (aby ratować przedsiębiorstwo). Każdorazowo warto omówić dany przypadek ze specjalistą, czyli doradcą restrukturyzacyjnym.