Umowy zawarte z parabankiem

Umowy zawarte z parabankiem

Umowy zawarte z parabankiem obejmujące czynności zastrzeżone dla banków są ważne

Artykuł 5 ust. 1 Prawa Bankowego zawiera katalog czynności bankowych, które zgodnie z ustępem 4 tegoż artykuł zostały zastrzeżone do wyłącznej kompetencji banków. Wśród tych czynności ustawodawca zawarł między innymi udzielanie kredytów, prowadzenie innych rachunków bankowych czy przyjmowanie wkładów pieniężnych płatnych na żądanie lub z nadejściem oznaczonego termonu oraz prowadzenie rachunków tych wkładów.

W konsekwencji nasuwanie się pytania czy dokonana przez podmiot niebędący bankiem i nieposiadający wymaganego zezwolenia na wykonywanie czynności bankowych wskazanych w art. 5 ust. 1 prawa bankowego, czynności prawna należąca do tego katalogu czynność prawna jest w rozumieniu art. 58 § 1 KC dotknięta bezwzględną nieważnością jako sprzeczna z ustawą, czy też jej konsekwencje regulowane są wyłącznie normą art. 170 ust. 1 i 2 prawa bankowego (niezależnie od odpowiedzialności karnej).

Powyższe zagadnienie prawne jeszcze w zeszłym roku przedstawił Sadowi Najwyższemu, Sąd Apelacyjny w Szczecinie. Warto wskazać, iż zgodnie z treścią normy art. 170 prawa bankowego, konsekwencją wykonywania czynności bankowych bez zezwolenia jest brak uprawnienia do pobierania oprocentowania, prowizji oraz innego wynagrodzenia za dokonywania tych czynności. Nadto, w przypadku uzyskania takiego świadczenia podmiot dokonujący czynności bez zezwolenia zobowiązany jest do jego zwrotu.

Innymi słowami przy przyjęciu koncepcji, iż konsekwencje dokonania czynności bankowej dla której wymagane jest zezwolenie przez podmiot nieposiadający takiego zezwolenia reguluje wyłączenia art. 170 ust. 1 i 2 prawa bankowego jako lex specialis, a nie art. 58 § 1 k.c klient parabanku zachowuje przewidziane w umowie z tym podmiotem uprawnienia i obowiązki za wyjątkiem obowiązków związanych z wynagrodzeniem dla podmiotu dokonującego czynności bankowej bez właściwego zezwolenia.

W przypadku przyjęcia drugiej z koncepcji, zawarta między stronami umowa byłaby bezwzględnie nieważna, czyli traktowana tak jakby nigdy nie istniała. Na obu stronach tej transakcji wówczas ciążyłby wyłącznie obowiązek dokonania zwrotu tego co strony wzajemnie sobie świadczyły działając w wykonaniu nieważnej czynności prawnej.

Sąd Najwyższy w Uchwale z dnia 10 marca 2017 r. sygn. akt. II CZP 109/16 przyjął pierwszy z wyżej wskazanych poglądów uznając, iż sankcje cywilnoprawne związane z dokonaniem czynności bankowych o których mowa w art. 5 prawa bankowego przez podmiot nieposiadający wymaganego przez prawo zezwolenia określa w sposób wyłączy art. 170 ust. 1 i 2 prawa bankowego.