Sąd Apelacyjny w Gdańsku w sprawie I AGa 86/21 wystąpił do Sądu Najwyższego (sprawa zarejestrowana pod sygn. akt III CZP 109/22) z następującym zagadnieniem prawnym:
„Czy ustanowienie prawomocnym wyrokiem sądu rozdzielności majątkowej między małżonkami pozostającymi w ustroju wspólności majątkowej powoduje, że współmałżonek akcjonariusza, który samodzielnie objął lub nabył akcje imienne wchodzące w skład wspólności ustawowej, staje się również współuprawnionym z akcji i może wykonywać związane z nimi prawa korporacyjne?”
- Stan faktyczny sprawy:
Problem własności akcji wyniknął w sporze między małżonkami posiadającymi dużą rodzinną spółkę akcyjną. Nie wiadomo, dlaczego sąd ustanowił rozdzielność majątkową (powodem nie był rozwód), ale żona zaraz po ustanowieniu rozdzielności wpisała się do księgi akcji jako współwłaścicielka-akcjonariuszka akcji, które wcześniej były zapisane wyłącznie na męża.
Mąż wystąpił z pozwem, domagając się sądowego ustalenia, że ta czynność żony jest nieważna. Żona z kolei wystąpiła pozwem wzajemnym przeciwko mężowi o orzeczenie, że oboje są współwłaścicielami akcji na zasadzie wspólności (ułamkowej).
- Stanowisko Sądu Okręgowego:
Sąd Okręgowy uwzględnił żądanie męża, a oddalił powództwo żony. Zdaniem składu orzekającego mężczyzna jest założycielem spółki i prezesem nieprzerwanie. Mimo, że akcje wchodzą w skład majątku wspólnego jego i żony, to objął je wyłącznie on, był jedynym adresatem oferty i tylko on został wpisany do księgi akcji. Małżonka do tej pory tego nie kwestionowała.
Stosunki między małżonkami reguluje przede wszystkim kodeks rodzinny a stosunki między akcjonariuszami a spółką reguluje kodeks spółek handlowych. Zniesienie wspólności majątkowej nie odnosi zaś skutków w relacjach akcjonariusza – jednego z małżonków – ze spółką. Małżonkowie, owszem, zarówno przed, jak i po zniesieniu wspólności majątkowej są zobowiązani do współdziałania w zarządzaniu majątkiem wspólnym. Niemniej jednak uprawnionym ze spornych akacji jest powód.
- Stanowisko Sądu Apelacyjnego:
Sąd apelacyjny wspiera z kolei stanowisko żony, wskazując, że na skutek zniesienia wspólności majątkowej stała się współuprawnioną z akcji, bo w owej chwili ulegają zmianie zasady zarządu akcjami. Inaczej małżonek, który nie obejmował akcji, byłby pozbawiony zarządu swoją częścią majątku (akcji).
Rozstrzygnięcie w tej sprawie powinno zapaść w najbliższym czasie.
