Rozszerzenie ochrony konsumenckiej – nowelizacja prawa cywilnego cz. I.

Rozszerzenie ochrony konsumenckiej

Od dnia 1 stycznie 2021 r. obowiązywać zaczęła nowelizacja przepisów kodeksu cywilnego oraz ustawy o prawach konsumenta tworząca nową kategorię uczestników obrotu gospodarczego – jednoosobowych przedsiębiorców posiadających w określonych transakcjach pewne uprawnienia, które dotychczas zastrzeżone były wyłącznie dla konsumentów. Ochroną dotychczas zarezerwowaną dla konsumentów w zakresie:

  • niedozwolonych postanowień wzorców umownych (tzw. klauzul abuzywnych)
  • prawem odstąpienia od umowy zawartej poza lokalem przedsiębiorstwa lub na odległość w terminie 14 dni
  • uprawnień z tytułu rękojmi

zostali objęci przedsiębiorcy prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą którzy zawierają określoną umowę w celu nie mającym dla danego przedsiębiorcy charakteru zawodowego.

Na uwagę zasługuje fakt, iż pierwotnie omawiana nowelizacja przepisów miała wejść w życiu w czerwcu 2020 r., jednakże z uwagi pandemię COVID – 19 termin wejścia w życie powyższych przepisów został przesunięty na dzień 1 stycznia 2021 r.  Nowe regulacje znajdują zastosowanie wyłącznie do umów zawartych po dniu 1 stycznia 2021 r.

Warunkiem nabycia przez przedsiębiorcę prowadzącego jednoosobową działalność gospodarczą nowych uprawnień jest fakt, iż czynność, której mają one dotyczyć nie może mieć charakteru zawodowego dla danego przedsiębiorcy.

Ustawodawca nie wprowadził nowej legalnej definicji charakteru zawodowego czynności, lecz w uzasadnieniu projektu nowelizacji nawiązał do pojęcia i wykładni tego wyrażania użytego na gruncie normy art. 355 § 2 k.c. Brak przymiotu charakteru zawodowego czynności mają umowy, które jednoosobowy przedsiębiorca nie zawiera w ramach dokonywanych codziennie czynności wynikających z przedmiotu działalności gospodarczej, które w szczególności wskazał w CEIDG. Za kryterium służące kontrahentem jednoosobowego przedsiębiorcy do oceny charakteru zawieranej umowy (a tym samym katalogu uprawnień jakie temu jednoosobowemu przedsiębiorcy przysługują w związku z zawieraną umową) ustawodawca wskazał przedmiot działalności gospodarczej który ten przedsiębiorca wskazał w CEIDG. Poprzedzenie przez ustawodawcę katalogu przedmiotu działalności wskazanego w CEIDG wyrażeniem „w szczególności” sugeruje, iż charakter zawodowy może mieć także umowa, której przedmiot nie pokrywa się z przedmiotem działalności ujawnionym w CEIDG, ale z jej charakteru wynika, iż ma ona dla danego jednoosobowego przedsiębiorcy charakter zawodowy.

Jako przykład czynności o charakterze zawodowym dla jednoosobowego przedsiębiorcy prowadzącego działalność gospodarczą w zakresie produkcji mebli kuchennych (kod PKD: 31.02.Z.) można wskazać zawarcie umowy sprzedaży, której przedmiotem będzie zakup półproduktów w postaci desek czy płyt wiórowych niezbędnych do produkcji mebli. Wówczas przy takiej czynności powyższego przedsiębiorcę obowiązują regulacje prawne w brzmieniu dotychczasowym i nie korzysta on z rozszerzonej ochrony konsumenckiej. Jeżeli jednak powyższy przedsiębiorca zawierać będzie na potrzeby prowadzonej działalności umowę abonamentu komórkowego dla siebie i podległych mu pracowników to wówczas taka umowa nie będzie miała dla tego przedsiębiorcy charakteru zawodowego, co oznacza, iż w jej zakresie (w szczególności w tego typu umowach – w zakresie postanowień abuzywnych) zostanie on objęty rozszerzoną ochroną prawną.

Szerzej o poszczególnych uprawnieniach dotychczas zarezerwowanych dla konsumentów, które od dnia 01 stycznia 2021 r. obowiązują również w transakcjach biznesowych których stroną jest jednoosobowy przedsiębiorca niedokonujący czynności o charakterze zawodowym będzie mowa w kolejnym artykule.