W art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 2032) ustawodawca uregulował sposób rozliczania się małoletnich dzieci z uzyskanych przez nich dochodów. Zgodnie z powyższym przepisem dochody małoletnich dzieci własnych i przysposobionych, z wyjątkiem dochodów z ich pracy, stypendiów oraz dochodów z przedmiotów oddanych im do swobodnego użytku, podlegające opodatkowaniu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, dolicza się do dochodów rodziców, chyba że rodzicom nie przysługuje prawo pobierania pożytków ze źródeł przychodów dzieci.
Na tle wskazanego w poprzednim akapicie przepisu zarysował się spór pomiędzy matką dziecka, która wystąpiła o wydanie interpretacji prawnej, a organem podatkowym. Matka dziecka w złożonym wniosku o udzielenie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób fizycznych przedstawiła stan faktyczny, z którego wynikało, że zmarły mąż kobiety był wspólnikiem spółki cywilnej, a w umowie spółki przewidziano, że w razie śmierci któregokolwiek ze wspólników, spadkobiercy zmarłego wspólnika wchodzą do spółki na jego miejsce. Oprócz kobiety z mocy ustawy spadek nabyło również dwoje małoletnich dzieci spadkodawcy.
W związku z powyższym stanem faktycznym zadano między innymi następujące pytania:
- Czy miesięczny dochód małoletniego dziecka z działalności gospodarczej należy doliczyć do miesięcznych dochodów matki dziecka z tegoż samego tytułu i od łącznej kwoty tychże dochodów wpłacać zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych w trakcie roku podatkowego?
- Czy po zakończeniu roku podatkowego w zeznaniu rocznym PIT-36, do dochodów matki dziecka z tytułu działalności gospodarczej należy dodać dochody jej małoletniego dziecka z tego samego tytułu, wykazując je jednocześnie w załączniku PIT/M?
Prezentując swoje stanowisko kobieta wskazała, że jej małoletni syn będzie uzyskiwał dochody z działalności gospodarczej, w związku z czym istnieje obowiązek uiszczania miesięcznych zaliczek na poczet podatku dochodowego od osób fizycznych. Wyraziła również pogląd, że powinna do własnych dochodów uzyskanych z działalności gospodarczej doliczać dochody małoletniego syna i od łącznej kwoty dochodów uiszczać miesięczne zaliczki w ciągu roku podatkowego, a po jego zakończeniu, w zeznaniu podatkowym PIT-36, do swoich dochodów z działalności gospodarczej, powinna doliczyć dochody małoletniego syna z tego samego źródła, wykazując je jednocześnie w załączniku PIT/M.
W interpretacji indywidualnej organ podatkowy uznał powyższe stanowisko kobiety za nieprawidłowe. Organ dokonując wykładni art. 7 ust. 1 ustawy o PIT uznał, że „dochody uzyskiwane przez małoletnie dziecko z wykonywanej pracy, których nie dolicza się do dochodów rodziców”, należy rozumieć szeroko, a zatem jeśli mamy do czynienia z sytuacją, gdzie małoletnie dziecko uzyskuje dochody z pozarolniczej działalności gospodarczej, to dochody te stanowią jego dochód z wykonywanej pracy.
Z powyższą interpretacją nie zgodziła się matka dziecka, która zaskarżyła ją do sądu administracyjnego.
Sąd pierwszej instancji uznał, że pogląd wyrażony przez organ jest merytorycznie błędny. Zdaniem WSA w Gliwicach, choć ustawodawca nie zdefiniował w ustawie pojęcia „dochód z pracy”, to nie budzi żadnych wątpliwości, że w całym tym akcie prawnym rozgranicza w sposób konsekwentny dochody z pracy od dochodów z działalności gospodarczej. Analizując użyte w art. 7 ust. 1 ustawy o PIT pojęcie dochodu z pracy małoletniego Sąd pierwszej instancji doszedł do przekonania, że zamiarem ustawodawcy było zapewne odmienne (wyjątkowe) potraktowanie dochodu osiągniętego przez osobę małoletnią, podejmującą zatrudnienie, na zasadach określonych w prawie pracy. Chodzi zatem o jej własne wynagrodzenie za świadczoną pracę. Wniosek ten można wyprowadzić z porównania trzech wyjątków, o których mowa w art. 7 ust. 1, które wszystkie dotyczą dochodów bezpośrednio związanych z osobą małoletniego (stypendium mu przysługujące, dochody z przedmiotów oddanych mu do swobodnego użytku). Tak więc i dochody z pracy winny być potraktowane odrębnie tylko wówczas, gdy są to niewątpliwie dochody osiągnięte w wyniku pracy wykonywanej przez samego małoletniego.
Powyższe rozważania prawne Sądu pierwszej instancji podzielił również Naczelny Sąd Administracyjny, który ostatecznie w wyroku z dnia 14 czerwca 2017 r., sygn. akt II FSK 1411/15, oddalił skargę kasacyjną organu.