Każdy cudzoziemiec, który na mocy przepisów nie jest zwolniony z obowiązku posiadania zezwolenia na pracę w Polsce, a chce podjąć na terytorium naszego kraju zatrudnienie, musi posiadać odpowiednie zezwolenie. W istocie zezwolenie na pracę stanowi decyzję właściwego organu, uprawniającą legalnie przebywającą w Polsce osobę do wykonywania pracy na warunkach określonych w treści tego dokumentu.
Zezwolenie na pracę nie legalizuje pobytu cudzoziemca, który załatwia tę kwestię we własnym zakresie: np. posiada wizę lub odrębne zezwolenie na pobyt czasowy. Właśnie dlatego, że procedura zezwolenia na pracę nie zakłada legalizacji pobytu i nie jest wydawana karta pobytu i procedurę wnioskową inicjuje pracodawca – w przeciwieństwie do procedury wnioskowania o tzw. zezwolenie jednolite: na pobyt czasowy i pracę. Organem właściwym do jego wydania jest wojewoda właściwy ze względu na miejsce siedziby lub miejsce zamieszkania pracodawcy wnioskującego o jego wydanie. Do wniosku należy załączyć wymagane dokumenty, których zakres jest różny w zależności od typu zezwolenia.
Wyróżnia się 5 typów zezwoleń:
- Typ A – gdy praca jest wykonywana na terytorium RP na podstawie umowy z podmiotem, którego siedziba, miejsce zamieszkania, oddział, zakład lub inna forma zorganizowanej działalności również znajduje się na terytorium RP, a nie jest to praca sezonowa;
- Typ B – gdy cudzoziemiec przebywa na terytorium RP powyżej 6 miesięcy w ciągu kolejnych 12 miesięcy w związku z:
- pełnieniem funkcję w zarządzie osoby prawnej wpisanej do rejestru przedsiębiorców KRS (również spółki kapitałowej w organizacji); albo
- prowadzeniem spraw spółki komandytowej lub komandytowo-akcyjnej jako komplementariusz; albo
- udzieleniem mu prokury;
- Typ C – gdy praca wykonywana jest u pracodawcy zagranicznego, a cudzoziemiec jest delegowany na terytorium RP na okres przekraczający 30 dni w roku kalendarzowym do oddziału lub zakładu podmiotu zagranicznego albo podmiotu powiązanego z pracodawcą zagranicznym;
- Typ D – gdy praca wykonywana jest u pracodawcy zagranicznego nieposiadającego oddziału, zakładu lub innej formy zorganizowanej działalności na terytorium RP i jest delegowany do Polski celu realizacji usługi o charakterze tymczasowym i okazjonalnym (tzw. usługa eksportowa);
- Typ E – gdy praca wykonywana jest u pracodawcy zagranicznego i cudzoziemiec jest delegowany na terytorium RP na okres przekraczający 30 dni w ciągu kolejnych 6 miesięcy, ale w innym celu niż wskazane w pkt 2-4 powyżej;
Wniosek o wydanie zezwolenia na pracę cudzoziemca wraz z wymaganymi dokumentami powinien być złożony co najmniej na 30 dni przed planowanym terminem zatrudnienia bądź przedłużenia zatrudnienia cudzoziemca.
Zezwolenie na pracę jest wydawane na czas określony, co do zasady nie dłuższy niż 3 lata. Może ono oczywiście zostać przedłużone. Istotne jest to, że zezwolenie na pracę jest wysoce zindywidualizowane – procedura jest uniwersalna, jednak samo zezwolenie jest wydawane na rzecz konkretnego pracodawcy, konkretnego cudzoziemca, w zakresie określonego miejsca i stanowiska, na okres oznaczony datami, w dodatku pokrywający się z okresem planowanego zatrudnienia, wynikającym z przedłożonych dokumentów.