Polski Ład to nie tylko gruntowne zmiany w systemie podatkowym ale także reforma planowania przestrzennego.
Obecnie obowiązująca ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, była dotychczas wielokrotnie nowelizowana, w tym raz, w 2015 r., przeprowadzono jej większą nowelizację. Ministerstwo Rozwoju, Pracy i Technologii nie zdecydowało się na stworzenie nowej ustawy ale poprzestało na przygotowaniu kolejnej nowelizację przepisów planistycznych oraz projektu rozporządzenia w sprawie planu ogólnego gminy (projekty aktów prawnych dostępne na stronie https://www.gov.pl/web/rozwoj-technologia/prekonsultacje-zmiany-ustawy-o-planowaniu-i-zagospodarowaniu-przestrzennym—reforma-systemu )
W założeniach autorów projektu zaproponowane zmiany mają na celu uproszczenie, ujednolicenie i przyspieszenie procedur planistycznych.
Poza uporządkowaniem dotychczasowych regulacji wprowadza ona nowe narzędzia planistyczne w postaci planu ogólnego gminy, który ma być obligatoryjnie sporządzany dla całej gminy. Plan ogólny będzie aktem prawa miejscowego, który zastąpi studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. To z planem ogólnym gminy badana będzie zgodność planów miejscowych, ale także decyzji o warunkach zabudowy. Decyzje o warunkach zabudowy będą mogły być wydawane wyłącznie na obszarach wskazanych w planie ogólnym.
Kolejnym novum jest zintegrowany plan inwestycyjny (ZPI). Jest to nowe narzędzie planistyczne umożliwiające gminom dużą swobodę w lokalizowaniu i realizacji inwestycji, przy zachowaniu zgodności z planem ogólnym oraz przy większym udziale partycypacji społecznej. Zintegrowany plan inwestycyjny będzie szczególnym rodzajem planu miejscowego, uchwalanym przez radę gminy na wniosek inwestora, po przeprowadzeniu negocjacji i zawarciu umowy urbanistycznej, określającej zasady i warunki realizacji inwestycji oraz zobowiązania stron. ZPI będzie uchwalany po przeprowadzeniu uproszczonej procedury planistycznej, obejmującej uzgadnianie i opiniowanie projektu dokumentu oraz konsultacje społeczne.
Partycypacja społeczna zgodnie z projektem staje się niezbędnym elementem działań władz publicznych w zakresie planowania przestrzennego.
Istotne zmiany czekają także procedurę wydawania decyzji o warunkach zabudowy. Projekt wprowadza ograniczenia obszaru analizowanego do decyzji o warunkach zabudowy dla wybranych funkcji, w szczególności dla zabudowy mieszkaniowej i zabudowy usługowej z wyłączeniem handlu. Ustawa określi maksymalny dopuszczalny zasięg obszaru analizowanego precyzuje wytyczne dotyczące ustalania obszaru analizowanego w przypadku postępowań o wydanie decyzji o warunkach zabudowy dla budynków mieszkalnych, usługowych niehandlowych oraz mieszanych realizujących którąkolwiek z tych funkcji. Obszar analizowany wyznacza się w promieniu równym trzykrotnej szerokości frontu terenu objętego wnioskiem, jednak nie mniej niż 50 m i nie więcej niż 200 m. Rozwiązanie to ma ograniczyć manipulowanie wielkością obszaru analizowanego w celu objęcia analizą budynków o pożądanych parametrach, pomimo położenia w na tyle dużej odległości, że nie sposób jest mówić o kontynuacji funkcji czy cech zabudowy. Ponadto zaproponowano, że decyzje o warunkach zabudowy będą obowiązywały przez 3 lata od daty uprawomocnienia się decyzji.
Nowa ustawa ma wejść w życie od 1 stycznia 2023 r., z wyjątkiem przepisów dotyczących wprowadzenia Rejestru Urbanistycznego oraz dalszej cyfryzacji aktów planistycznych, które mają wejść w życie dopiero 1 stycznia 2026 r.