Spis treść:
1. Czy panele fotowoltaiczne będą opodatkowane w 2025 r?
2. Jaka jest nowa definicja budynku i budowli?
3. Czy będzie więcej czasu na złożenie deklaracji podatkowej w 2025 roku?
Ministerstwo Finansów przygotowało drugą już tym w roku wersję nowelizacji przepisów dotyczących podatku od nieruchomości – do której polski rząd jest zobligowany z uwagi na orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego. Resort deklaruje, że zmiana w przepisach ustawy o podatkach i opłatach lokalnych będzie neutralna dla firm, ale wydaje się, że mimo szeregu korzystnych zmian nadal istnieć będzie ryzyko sporów z organami podatkowymi, a dla części biznesu wysokość podatku od nieruchomości wzrośnie. Na jakie aspekty nowelizacji zwrócić uwagę?
Czy panele fotowoltaiczne będą opodatkowane w 2025 r?
Przy okazji upublicznienia pierwszej wersji projektu pojawiły się czarne chmury nad właścicielami paneli fotowoltaicznych – czy proponowana definicja budowli jako całości techniczno-użytkowej nie spowoduje opodatkowania całych paneli fotowoltaicznych, a nie tylko ich części budowlanych. Dziś opodatkowane są jedynie wsporniki, na których zamontowane są panele. Części budowlane paneli fotowoltaicznych, są budowlami i podlegają opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości, jeżeli są związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Takie stanowisko jest ugruntowane w orzecznictwie, czego przykładem może być wyrok WSA w Szczecinie z 11 września 2019 roku (I SA/Sz 239/19), gdzie sąd wskazał, że budowa analizowanego urządzenia paneli fotowoltaicznych oraz funkcja, jaką spełniają – zamiana energii słonecznej na elektryczną, sprawiają, że należy za budowle uznać jedynie ich części budowlane, o ile je posiadają. Status quo w tym przedmiocie zostanie utrzymany, bowiem zgodnie z nowym brzmieniem projektu ustawy z dnia 2.09.2024 r. opodatkowana ma być elektrownia fotowoltaiczna wyłącznie w zakresie części budowlanych. Warto również dodać, że korzystną zmianą jest doprecyzowanie zakresu opodatkowania sieci przesyłowych (elektroenergetycznych, gazowych itp.) – zgodnie z nowym brzmieniem projektu załącznika do ustawy budowlą mają być jedynie wchodzące w skład sieci telekomunikacyjnej podbudowy słupowe dla linii kablowej, fundamenty, konstrukcje wsporcze, maszty, wieże, szafy i słupki telekomunikacyjne.
Jaka jest nowa definicja budynku i budowli?
W nowym projekcie zmieniono definicję budynku oraz budowli na potrzeby opodatkowania podatkiem od nieruchomości. Rozróżnienie jest istotne z tego powodu, że te pierwsze są opodatkowane według powierzchni użytkowej (z określoną stawką za m2), natomiast podstawą opodatkowania budowli jest jej wartość początkowa określona w księgach podatkowych, a gdy budowla nie jest przedmiotem amortyzacji – podstawą jest wartość rynkowa, przy czym stawka podatku dla budowli wynosi 2%.
Po pierwsze obowiązywać ma pierwszeństwo kwalifikowania obiektu budowlanego jako budynek, jeżeli spełnia on przesłanki uznania zarówno za budynek, jak i budowlę. Jest to odpowiedź na szereg sporów sądowych, które ostatecznie zakończyły się uchwałą z 29.09.2021 r. Naczelnego Sądu Administracyjnego, w której skład 7 sędziów uznał, iż obiekt budowlany, będący budowlą w rozumieniu ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. – Prawo Budowlane może być dla celów opodatkowania podatkiem od nieruchomości uznany za budynek. W nowej wersji ustawy wskazano wprost, że budowlą jest obiekt niebędący budynkiem.
Według nowej definicji budynku, jest to obiekt wzniesiony w wyniku robót budowlanych, wraz z instalacjami zapewniającymi możliwość jego użytkowania zgodnie z przeznaczeniem, trwale związany z gruntem, wydzielony z przestrzeni za pomocą przegród budowlanych oraz który posiada fundamenty i dach, z wyłączeniem obiektu, w którym są lub mogą być gromadzone materiały sypkie, materiały występujące w kawałkach, albo materiały w postaci ciekłej lub gazowej, którego podstawowym parametrem technicznym wyznaczającym jego funkcję jest pojemność (ostatnia część definicji rozstrzyga problem podatkowy silosów, które ostatecznie będą uznane na potrzeby opodatkowania za budowle).
Z kolei budowlą będzie:
- Obiekt niebędący budynkiem, wymieniony w załączniku nr 4 do ustawy, wraz z instalacjami zapewniającymi możliwość jego użytkowania zgodnie z przeznaczeniem,
- elektrownia wiatrowa, elektrownia jądrowa i elektrownia fotowoltaiczna, magazyn energii, kocioł, piec przemysłowy, kolej linowa, wyciąg narciarski oraz skocznia – wyłącznie w zakresie ich części budowlanych,
- urządzenie budowlane – przyłącze oraz urządzenie instalacyjne, bezpośrednio zapewniające możliwość użytkowania budynku lub budowli zgodnie z przeznaczeniem,
urządzenie techniczne oraz wolno stojąca instalacja przemysłowa – wyłącznie w zakresie ich części budowlanych, - fundamenty pod maszyny oraz urządzenia techniczne, jako odrębne pod względem technicznym części przedmiotów składających się na całość użytkową – wzniesione w wyniku robót budowlanych.
W związku z taką definicją dla rozstrzygnięcia, czy mamy do czynienia z budowlą konieczne będzie sięgnięcie do załącznika nr 4 do ustawy, zawierającego zamknięty katalog obiektów budowlanych uznanych za budowle. W katalogu znalazły się zarówno wcześniej znane pozycje, jak i nowe obiekty takie jak:
- odkryte obiekty sportowe i rekreacyjne;
- obiekty kontenerowe trwale związane z gruntem;
- zbiornik w postaci silosu, elewatora, bunkra do magazynowania paliw i gazów oraz innych produktów chemicznych;
- wiata i hangar.
Wydaje się, że wiele nowych sporów będzie toczyło się o definicję „urządzenia budowlanego”, które może być uznane za budowlę podlegającą podatkowi według stawki 2%. Chodzi o urządzenie techniczne, związane z budynkiem lub budowlą, bezpośrednio zapewniające możliwość ich użytkowania zgodnie z przeznaczeniem. Nie został zdefiniowany bezpośredni związek użytkowy, o którym mowa w przepisie. Z uwagi na nieprecyzyjny zapis można się obawiać, że organy podatkowe będą chciały opodatkować szerszy zakres obiektów niż do tej pory.
Przesłanka trwałego związania z gruntem doczekała się ustawowej definicji poprzez uściślenie, że połączenie obiektu z gruntem jest trwałe, jeżeli pozwala przeciwdziałać czynnikom zewnętrznym niezależnym od działania człowieka. Nie wydaje się jednak, aby znacząco przekreśliła spory, które już toczą się na gruncie trwałego związku budynku czy budowli z gruntem – które nierzadko kończą się wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego. Przykładowo w wyroku z 17.1.2020 r. NSA stwierdził, iż o braku trwałego związania z gruntem nie świadczy fakt posadowienia inwestycji na bloczkach betonowych (cegłach). Istnienie fundamentów zdaniem Sądu nie jest jedynym wyznacznikiem kwalifikacji prawnej budynku jako trwale związanego z gruntem, ponieważ aktualnie dostępne środki techniczne pozwalają także na zastosowanie innych rozwiązań technicznych pozwalających na trwałe związanie obiektu budowlanego z gruntem. Cecha „trwałego związania z gruntem” sprowadza się do posadowienia obiektu na tyle trwale, by zapewnić mu stabilność i możliwość przeciwdziałania czynnikom zewnętrznym, mogącym go zniszczyć lub spowodować przesunięcie czy przemieszczenie na inne miejsce (sygn. II OSK 536/18).
Podatkiem od nieruchomości nie będą natomiast objęte tzw. obiekty małej architektury w zakresie: obiektów kultu religijnego (kapliczki, krzyże przydrożne i figury), architektury ogrodowej (posągi i figurki ogrodowe, wodotryski, mostki i pergole, murowane grille, oczka wodne) oraz użytkowych służących rekreacji codziennej i utrzymaniu porządku (piaskownice, huśtawki, drabinki, śmietniki, wiaty na wózki dziecięce i rowery).
Czy będzie więcej czasu na złożenie deklaracji podatkowej w 2025 roku?
Z uwagi na konieczność dostosowania się do zmian, projekt ustawy przewiduje odroczenie terminu na złożenie deklaracji na podatek od nieruchomości na 2025 r. o dwa miesiące tj. do 31 marca 2025 r., o ile podatnik do 31 stycznia 2025 r. złoży organowi podatkowemu zawiadomienie o skorzystaniu z tego uprawnienia oraz w terminach do 31 stycznia 2025 r., 15 lutego 2025 r. i 15 marca 2025 r. zapłaci podatek w wysokości średniej miesięcznej kwocie należnego podatku od nieruchomości za 2024 r. Wygląda więc na to, że podatnicy będą mieli trochę więcej czasu na inwentaryzację posiadanych obiektów budowlanych pod nowe definicje podatkowe.