Podjęta w dniu 25 lipca 2019 r. uchwała Sądu Najwyższego sygn. akt. III CZP 14/19 jest już kolejną, trzecią podjętą w tym roku uchwałą, której przedmiot sprowadza się do ustalenia wpływu obciążenia hipotecznego nieruchomości na dział majątku wspólnego małżonków.
W pierwszej uchwale składu siedmiu sędziów z dnia 27 lutego 2019 r. sygn. akt. III CZP 30/18 Sąd Najwyższy rozstrzygając zagadnienie prawne w przedmiocie możliwości dochodzenia między byłymi współmałżonkami roszczeń o zwrot kwoty zobowiązania zabezpieczonego hipotecznie spłaconego przez jednego z małżonków po zniesieniu współwłasności na gruncie art. 618 § 3 k.p.c., udzielając odpowiedzi na powyżej przedstawione zagadnienie prawne wskazał na nieprawidłowość poglądu dotyczącego sposobu ustalania wartości nieruchomości obciążonej hipoteką przez pomniejszenie jej rynkowej wartości o kwotę niespłaconego kredytu.
Inaczej mówiąc w uchwale, której przedmiotem była możliwość dochodzenie przez byłego współmałżonka spłaconych rat kredytu hipotecznego po ustaniu współwłasności między byłymi małżonkami (którą to możliwość SN potwierdził) Sąd Najwyższy na marginesie zaznaczył, iż nie jest prawidłowym sposobem podziału majątku wspólnego, sposób, w którym wartość składnika majątkowego obciążonego hipoteką pomniejszana jest o wartość obciążenia hipotecznego.
W kolejnej uchwale z 28 marca 2019 r. sygn. akt. III CZP 21/18 Sąd Najwyższy na przedstawione zagadnienie prawne, które koncentrowało się na sposobie podziału majątku wspólnego obciążonego hipoteką potwierdził stanowisko zaprezentowane w lutym, przyjmując, iż „W sprawie o podział majątku wspólnego małżonków, obejmującego nieruchomość obciążoną hipoteką zabezpieczającą udzielony małżonkom kredyt bankowy, sąd – przydzielając tę nieruchomość na własność jednego z małżonków – ustala jej wartość, jeżeli nie przemawiają przeciwko temu ważne względy, z pominięciem wartości obciążenia hipotecznego.”
W uchwale które zapadła kilka dni temu Sąd Najwyższy podtrzymał stanowisko jak wyżej uznając, iż „w sprawie o podział majątku wspólnego małżonków, obejmującego nieruchomość obciążoną hipoteką zabezpieczającą udzielony małżonkom kredyt bankowy, sąd – przyznając tę nieruchomość na własność jednego z nich – ustala jej wartość z pominięciem wartości obciążenia hipotecznego, chyba że zachodzą istotne powody przemawiające za jego uwzględnieniem”.
Brak uwzględnienia obciążenia hipotecznego nieruchomości przy podziale majątku wspólnego małżonków w którym dochodzi do przyznania obciążonego hipoteką składnika majątku jednemu z małżonków wiązać się będzie z ustaleniem dopłat dla drugiego ze współmałżonków w wyższym wymiarze, niż w sytuacji, gdyby sąd uwzględnił obciążenie hipoteczne, które na moment podziału majątku wspólnego może być równe wartości nieruchomości, bądź może w przypadku kredytów walutowych przekraczać wartość nieruchomości wspólnej.