Planowana nowelizacja ustawy Kodeks spółek handlowych, pomimo iż nadal trwają prace nad projektem ustawy, budzi ogromne zainteresowanie. Wynika ono z rewolucyjnego charakteru projektowanych zmian. Najdonioślejszą zdaje się być wprowadzenie do polskiego prawa regulacji prawnej prawa holdingowego, jednakże niniejszy artykuł jest poświęcony równie istotnym zmianom zakładającym zwiększenie efektywności nadzoru korporacyjnego realizowanego przez rady nadzorcze spółek kapitałowych.
Projektodawca wyszedł z założenia, że aby należycie wykonywać swoją funkcję, piastuni organu nadzorczego powinni dysponować gwarancją pozyskiwania we właściwym czasie wszelkich rzetelnych i kompletnych informacji odnoszących się do spółki, co wprowadziłoby stan równowagi informacyjnej pomiędzy zarządem a członkami rady nadzorczej. Projektodawca stanął również na stanowisku, że z punktu widzenia efektywnego nadzoru, celowe jest również doprecyzowanie katalogu obowiązków członków organów oraz określenie zasad ich odpowiedzialności z tytułu podejmowanych działań lub zaniechań.
Co się zmienia? Oto najważniejsze ze zmian.
Odnośnie wyłącznie spółki akcyjnej, nowelizacja zakłada dodanie do ksh art. 3801, którym wprowadza się obowiązek zarządu do regularnego lub niezwłocznego przekazywania radzie nadzorczej scharakteryzowanych wiadomości, odnoszących się do głównych obszarów, które winny znajdować się w szczególnym zakresie zainteresowania rad, co do zasady na piśmie, w określonych terminach, w zależności od rodzaju wiadomości, na każdym posiedzeniu rady nadzorczej lub niezwłocznie po wystąpieniu określonych zdarzeń lub okoliczności.
W odniesieniu wszystkich spółek kapitałowych istotne jest proponowane brzmienie art. 219 § 4 – 42, art. 30071 § 1 – 21, art. 30076 § 5 oraz art. 382 § 4 – 42 proj. ksh. W przepisach uregulowano:
- krąg podmiotów, od których rada nadzorcza może żądać wszelkich informacji, dokumentów, sprawozdań lub wyjaśnień potrzebnych do nadzoru nad spółką, w szczególności dotyczących działalności spółki lub stanu majątkowego spółki, poprzez wskazanie na zarząd, prokurentów, pracowników spółki lub osób zatrudnionych w spółce na podstawie umowy o dzieło, umowy zlecenia albo innej umowy o podobnym charakterze,
- termin przekazania radzie nadzorczej żądanych informacji/dokumentów – powinny one zostać przekazane radzie nadzorczej niezwłocznie, jednak nie później niż w terminie dwóch tygodni od dnia zgłoszenia odpowiedniego żądania do organu lub osoby obowiązanej, chyba że rada wyznaczy dłuższy termin.
Aby zabezpieczyć respektowanie obowiązków w związku ze zgłoszonym żądaniem rady nadzorczej projekt ustawy proponuje przyjąć nowy art. 5871 proj. ksh, za pośrednictwem którego ustala się (surową) normę sankcjonującą właściwe realizowanie żądania rady nadzorczej przez jej adresatów.
Zmodyfikowano również art. 18 § 2 ksh poprzez ustanowienie zakazu pełnienia funkcji członka zarządu, rady nadzorczej, komisji rewizyjnej, likwidatora oraz prokurenta przez osobę, która została skazana prawomocnym wyrokiem za przestępstwo określone we wspomnianym art. 5871 proj. ksh.
Istotnym novum jest przyznanie radzie nadzorczej samodzielnego uprawnienia (z pominięciem zarządu) do powołania doradcy rady nadzorczej celem zbadania określonych zagadnień dotyczących spółki, w tym jej majątku – projektowane art. 2192 , art. 30071a oraz art. 3821 ksh. Umowa spółki oraz statut mogą przewidywać, czy dozwala się radzie nadzorczej na korzystanie z opisywanej kompetencji swobodnie, czy też uprawnienie to będzie ograniczone albo wyłączone. W szczególności ograniczenie może polegać na określeniu maksymalnego łącznego wynagrodzenia wszystkich doradców rady nadzorczej, które spółka może ponieść w trakcie roku obrotowego.
Wzmocnieniem kontroli rady nadzorczej nad majątkiem spółki ma być rozszerzenie kompetencji organu, proponowane w art. 2201, art. 30069 oraz art. 3841 proj. ksh, poprzez konieczność uzyskania jego zgody na zawarcie przez spółkę transakcji ze spółką dominującą, spółką zależną lub spółką z nią powiązaną, jeżeli wartość przedmiotowej czynności przekracza próg wskazany w omawianym akcie normatywnym, albo odpowiednio – umowie spółki bądź statucie.
Na zakończenie należy zasygnalizować propozycję uregulowania możliwości ustanowienia przez radę nadzorczą stałych lub doraźnych komitetów rady nadzorczej, mających wspomagać pracę rady nadzorczej – odpowiednio art. 2191 i art. 3901 proj. ksh.
Proponowanie przyznania szerszych uprawnień radom nadzorczym z jednej strony ma gwarantować efektywne realizowanie funkcji nadzorczej organu, ale także ma aktywizować członków rad nadzorczych do realizowania swoich obowiązków, albowiem rozszerzenie uprawnień implikuje również rozszerzenie zakresu odpowiedzialności członków tychże organów, o czym będzie mowa w kolejnych artykułach.
Link do Projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks spółek handlowych oraz niektórych innych ustaw:
https://legislacja.gov.pl/projekt/12336750/katalog/12704858#12704858