Nieruchomości rolne w fundacji rodzinnej

Nie ma żadnych ograniczeń w możliwości nabywania przez fundacje rodzinne nieruchomości rolnych od ich fundatorów.

Co więcej nie ma w tym wypadku obowiązku uzyskiwania wcześniejszej zgody Dyrektora Generalnego Krajowego Ośrodka Wsparcia Rolnictwa (KOWR).

Bez znaczenia pozostaje, czy nieruchomość rolną fundator wniesie do fundacji rodzinnej jako fundusz założycielski, czy też w ramach innych czynności prawnych już po utworzeniu fundacji rodzinnej.

KOWR przysługiwać będzie prawo pierwokupu nieruchomości rolnej sprzedanej przez fundatora fundacji rodzinnej.

Gdy nieruchomość rolna zostanie wniesiona jako fundusz założycielski do fundacji rodzinnej, czy przekazana fundacji rodzinnej na podstawie innej czynności (np. darowizny) KOWR przysługuje prawo nabycia.

Fundacja rodzinna będzie miała:

  • 5 letni obowiązek prowadzenia gospodarstwa rolnego oraz
  • zakaz zbywania i oddawania w posiadanie nabytej nieruchomości rolnej, z jednym wyjątkiem opisanym poniżej.

Fundacja rodzinna może zbyć nieruchomości rolne beneficjentom fundacji rodzinnej będących osobą bliską fundatora. Osoba bliska to zgodnie z ustawą o kształtowaniu ustroju rolnego: zstępni, wstępni, rodzeństwo, dzieci rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, małżonek, osoby przysposabiające i przysposobione oraz pasierbowie.

W takiej sytuacji nie będzie potrzebna wcześniejsza zgoda Dyrektora Generalnego KOWR na nabycie nieruchomości rolnej beneficjenta. Co więcej zbycie nieruchomości rolnej przez fundację rodzinną nie będzie stanowiło naruszenia 5-letniego zakazu zbycia nieruchomości rolnej po jej nabyciu.

Nie ma przy tym znaczenia, czy nieruchomość zbywana beneficjentowi była wcześniej wniesiona do fundacji rodzinnej przez fundatora, czy też fundacja rodzinna nabyła je w toku swojej działalności od innego podmiotu. W takiej sytuacji prawo nabycia KOWR jest wyłączone (ale NIE prawo pierwokupu). KOWR nie nabędzie nieruchomości rolnej nabywanej przez beneficjenta będącego osobą bliską fundatora od fundacji rodzinnej.

Niestety brak  analogicznego wyłączenia w sytuacji nabywania przez fundację rodzinną udziałów i akcji spółek będących właścicielem nieruchomości rolnych. Podobnie zbycie praw udziałowych w takich spółkach przez fundację rodzinną na rzecz beneficjenta będzie podlegało prawu pierwokupu albo nabycia KOWR.

Konkluzja:

  • Fundacja rodzinna może swobodnie nabyć nieruchomości rolne od swojego fundatora;
  • KOWR może wykonać prawo pierwokupu albo nabycia takiej nieruchomości;
  • Fundacja rodzinna może swobodnie zbyć nieruchomości rolne na rzecz beneficjenta będącego osobą bliską fundatora;
  • KOWR może ingerować poprzez prawo pierwokupu i nabycia w transakcje pomiędzy fundatorem, fundacją rodzinną i beneficjentami na udziałach i akcjach spółek będących właścicielami nieruchomości rolnych.