Niedopuszczalność kredytu złotówkowego opartego na stopie referencyjnej LIBOR – Wyrok Sądu Okręgowego w Warszawie
Stanowisko wyrażone w powyższym tytule zostało zaprezentowane w wyroku Sadu Okręgowego w Warszawie z dnia 15 grudnia 2017 r. sygn. akt. XXV C 961/15, który w pierwszej kolejności uznał za abuzywne, a tym samym nieważące konsumenta postanowienia umowne statuujące samą indeksację kursem CHF oraz jej mechanizm w szczególności tabele kursowe Banku. Jak wynika z uzasadnienia wyroku podstawę przyjęcia, że postanowienia umowne przewidujące indeksację kredytu są niedozwolone stanowi nierównomierne rozłożenie pomiędzy stronami umowy ryzyka wynikającego z zastrzeżenia indeksacji kredytu tj. wyrażenia wysokości zobowiązania konsumenta w walucie obcej, której kurs podlega nieograniczonym zmianom – bez zagwarantowania w umowie jakichkolwiek mechanizmów, które mogłyby ograniczyć ryzyko ponoszone przez konsumenta.
Po wyeliminowaniu ze stosunku prawnego „postanowień indeksacyjnych” powstaje stosunek prawny kredytu udzielonego i spłacanego w walucie polskiej i w którym stawka procentowa oparta jest o wskaźnik LIBOR. W ocenie Sądu stopa referencyjna LIBOR pozostaje w ścisłym związku z klauzulą walutową i rozliczeniami w walucie obcej przez co istnienie stosunku prawnego w powyższym kształcie nie jest możliwe.
W ocenie Sądu zastrzeżenie oprocentowania omawianego kredytu w oparciu stawkę LIBOR jest sprzeczne z właściwością naturą stosunku prawnego kredytu uregulowaną ustawą Prawo bankowe, jak też pozostaje w sprzeczności z zasadami współżycia społecznego. Rezultat zawarcia umowy kredytu w omawianym kształcie prowadzi do ustalenia wypłaty kapitału kredytu w walucie polskiej, zaś odpłatność byłaby przewidziana w oparciu o wskaźniki całkowicie nieadekwatne do ekonomicznej wartości waluty będącej podstawą rozliczeń stron.
Za sprzeczną z zasadami współżycia społecznego Sąd uznał zasadę iż oprocentowanie kredytu jest ustalane w oparciu o wskaźniki nieodpowiadające w walucie, w jakiej kredyt został udzielony. Jednakże nie sposób zgodzić się z dalszym wywodem Sądu w którym Sąd uznał, iż pozostawienie umowy w omawianym kształcie tj. kredyty złotówkowy + LIBOR jest niesprawiedliwe wobec kredytobiorców, którzy w tym samy czasie zawarli umowy o kredyty udzielane i spłacane bezpośrednio w walucie polskiej, który z reguły ponosili większe koszty związane z korzystaniem z cudzego kapitału.
Wyeliminowanie z umowy postanowień dotyczących oprocentowania kredytu opartego o stawkę LIBOR nie skutkuje powstaniem luki nie pozwalającej wykonać umowy. Brak określenia wysokości zmiennego oprocentowania w ocenie Sądu może być uzupełniony bądź przez odwołanie się do zasad określonych w regulaminie dla kredytów udzielonych w złotych polskich, bądź w przypadku niemożności tego rozwiązania poprzez odwołanie się do treści art. 359 § 2 k.c.., który określa, że w przypadku braku określenia wysokości odsetek należą się odsetki ustawowe.
Niemniej, mając na uwadze poszanowanie woli stron umowy, jak również niemożność przyjęcia przyjęci skutków wprowadzenia do umowy niedozwolonych postanowień, które to byłyby niekorzystne dla konsumenta, a zatem w ocenie Sądu należało przyjąć, iż z okoliczności wynika że bez dotkniętych częściową nieważnością postanowień dotyczących wysokości oprocentowania umowa kredytu nie zostałaby zawarta między stronami, a zatem należało ją uznać za nieważną w całości.