KREDYT ZŁOTÓWKOWY

Kredyt „Alicja” to kredyt mieszkaniowy oferowany przez PKO BP w latach 1995 – 1999. Okres w jakim ten rodzaj kredytu mieszkaniowego był dostępny dla szerokiego grona konsumentów przypadał na czas ogromnego zapotrzebowania mieszkaniowego, wysokich stóp procentowych i inflacji. Był on atrakcyjny dla osób posiadających niską zdolność kredytową, gdyż oferował niską ratę kredytową w niepewnych, niestabilnych czasach. Umowę kredytową „Alicja” zawarło około 100.000,00 Polaków.

Niskie raty kredytu „Alicja” wynikały z faktu, iż dokonywane przez kredytobiorcę wpłaty na poczet spłaty kredytu były w pierwszej kolejności przeznaczane na spłatę odsetek, a dopiero następnie na spłatę kapitału, przy czym nie cała kwota odsetek była spłacana w comiesięcznych ratach. Jeżeli wysokość raty była niższa od należnych odsetek (a tak bywało z reguły) to niespłacone odsetki były dodawane do zadłużenia kredytobiorcy (kapitalizowane) na koniec każdego miesiąca kalendarzowego. W ten sposób kwota kredytu narastała a kredytobiorca nie potrafił ustalić wysokości swojego kredytu, aż do momentu jego całkowitej spłaty.

Po licznych sprawach kredytobiorców posiadających kredyt indeksowany kursem waluty obcej, polskie sądy coraz przychylniej dla konsumenta przyglądają się tematom związanym z innymi produktami kredytowymi udzielanymi przez banki. Tak jest również w przypadku kredytu „Alicja”. W latach 2020 – 2021 r. zapadły pierwsze pozytywne dla kredytobiorców wyroki sądów powszechnych unieważniające kompleksowo ten rodzaj kredytu oraz przyznające kredytobiorcom prawo do zwrotu uiszczonych przez nich rat kredytowych.

Żądanie unieważnienia umowy kredytowej jako roszczenie o stwierdzenie nieistnienia praw wynikających z umowy kredytowej jest roszczeniem niemajątkowym. Roszczenia o charakterze niemajątkowym nie podlegają przedawnieniu, co potwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 27 sierpnia 1976 r. sygn. akt. II CR 288/76. Przedawnieniu zaś podlegają roszczenia majątkowe jakie mogą wynikać z nieważnej umowy cywilnoprawnej. Termin przedawnienia roszczeń majątkowych które stały się wymagalne przed dniem 9 lipca 2018 r. wynosi lat 10, zaś roszczenia których termin wymagalności przypada po tej dacie przedawniają się z upływem lat 6. Różnica ta wynika z nowelizacji przepisów prawa cywilnego która weszła w życie we wskazanym powyżej dniu.

Początek biegu termin przedawnienia roszczeń konsumenta wobec banku należy wiązać z chwilą podjęcia świadomej, wyraźnej i swobodnej decyzji o zakwestionowaniu umowy kredytowej, czy też wiedzy kredytobiorcy o wadliwości umowy kredytowej. Takie stanowisko w sprawie „frankowiczów” zajął Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 16 lutego 2021 r. sygn. akt. III CZP 11/20 oraz uchwale składu 7 sędziów z dnia 7 maja 2021 r. sygn. akt. III CZP 6/21. Powyższe zasady przedawnienia roszczeń powinny być stosowne również do kredytobiorców „Alicji”.

Unieważniając kredyt „Alicja” można uwolnić się od spłaty kredytu, którego wysokość rośnie w czasie i nie jest znana kredytobiorcy, aż do czasu zakończenia jego spłaty. Kredytobiorca zyskuje spokój oraz zwrot wpłaconego tytułem rat kredytu kapitału. Z uwagi na teorię dwóch kondykcji kredytobiorca uprawniony jest do żądania zwrotu wszystkich rat, które przez cały okres obowiązywania umowy kredytowej uiścił na rzecz banku, tytułem spłaty kredytu. Kredytobiorca powinien być jednak świadomy obowiązku zwrotu kapitału jaki otrzymał od banku tytułem kredytu. Prawo do żądania zwrotu rat kredytu mają również kredytobiorcy, który spłacili w całości zaciągnięty kredyt.

Aby unieważnić kredyt „Alicja” kredytobiorca powinien skierować swoje roszczenie o zapłatę (zwrot) uiszczonych rat z powodu nieważności umowy kredytowej przeciwko bankowi PKO BP do właściwego sądu powszechnego. Z uwagi na niewielką w porównaniu do frankowowiczów ilość kredytów „Alicja”, specyfika i problemy tego kredytu są mniej znane polskim sądom. Problemy kredytu „Alicja” są inne niż te które dotyczą kredytów denominowanych i indeksowanych kursem obcej waluty oraz uwagi, iż były one udzielane kredytobiorcom około dekadę przed popularnością kredytów z obcą walutą ich otoczenie prawne jest odmienne od tego jakie towarzyszyło frankowiczom. Dlatego też w przypadku kredytu „Alicja” nieoceniona dla kredytobiorcy może być pomoc profesjonalnego pełnomocnika procesowego świadomego odmienności i specyfiki „Alicji” od „kredytów frankowych”