O zapadnięciu powyższego wyroku, istotnego dla posiadaczy kredytów indeksowanych kursem obcej waluty, w szczególności kursem franka szwajcarskiego informowaliśmy w artykule – „Odrankowienie kredytu – przełomowy wyrok SN”. Nie tak dawno ukazało się uzasadnienie tego wyroku, w którym Sąd Najwyższy odstąpił od poprzedniego poglądu wyrażanego przez inne składy orzekające uznając, iż postanowienia indeksacyjne / waloryzacyjne stanowią główne świadczenia stron w rozumieniu art. 3851 k.c.
W ocenie SN o kwalifikacji postanowień indeksacyjnych do kategorii postanowień określających główne świadczenia stron decyduje współkształtowanie przez te postanowienia wysokości poszczególnych rat kredytu jak i całości zadłużenia kredytobiorcy. Sąd Najwyższy uznał, iż postanowienia waloryzacyjne odsyłające do bankowych tabeli kursów walut, bez określenia mechanizmów kształtowania tych kursów kształtują obowiązki konsumenta w sposób niejednoznaczny. Operacje walutowe w kredycie indeksowanym mają wyłącznie charakter arytmetyczny, zaś sam kredyt udzielany jest w złotych polskich. Operacje zmiany waluty stanowią w istocie ukryte dodatkowe wynagrodzenie banku, które nie jest znane konsumentowi w chwili zawierania umowy, lecz o którym dowiaduje się post factum oraz które podlega nieustannej zmianie według parametrów swobodnie kształtowanych przez kontrahenta bez możliwości weryfikacji przez klienta.
W dalszej części uzasadnienia Sąd Najwyższy podkreślił, iż tzw. nowela antyspreadowa nie niweluje skutków abuzywności umów zawartych przed wejściem w życie noweli. Powołując się na orzecznictwo TSUE Sąd Najwyższy uwzględnił konieczność uwzględniania przez sądy nieważności postanowień abuzywnych z urzędu oraz jej pierwotny charakter. Oceny czy postanowienie ma charakter abuzywny należy dokonywać na moment zawarcia umowy.
Również spełnienie świadczenia na podstawie abuzywnej klauzuli nie sanuje jej charakteru. Dokonywane na jej podstawie przysporzenia majątkowe mają charakter nienależnego świadczenia.
W ocenie Sądu Najwyższego eliminacja klauzul indeksacyjnej nie prowadzi do unieważnienie umowy, ani też nie wymaga zastąpienia nieuczciwego postanowienia umownego innym, bowiem w ocenie SN możliwe jest funkcjonowanie umowy stron także po wyeliminowaniu z niej klauzul indeksacyjnych. Umowa kredytowa po wyeliminowaniu postanowień waloryzacyjnych staje się umową kredytu złotówkowego z oprocentowaniem według stawki LIBOR.
