Konsekwencje dla pracodawcy za naruszenie przepisów dotyczących zatrudniania cudzoziemców

zatrudnienie obcokrajowca

Zatrudnianie cudzoziemców w Polsce wymaga dopełnienia formalności określonych w ustawie z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Ich niedopełnienie przez pracodawcę – zarówno związane z intencjonalnym powierzeniem pracy „na czarno” jak i wykonaniem obowiązków nałożonych ustawą tylko częściowo, w sposób niepełny, nienależyty – zagrożone jest karą.

Nielegalne zatrudnienie cudzoziemca

Pod pojęciem nielegalnego zatrudnienia cudzoziemca należy rozumieć sytuację, w której pracodawca powierza wykonywanie pracy cudzoziemcowi:

  • nieposiadającemu ważnej wizy lub innego dokumentu uprawniającego do pobytu na terytorium Polski (np. karty pobytu);
  • mającemu podstawę pobytu wykluczającą wykonywanie pracy (np. wizę wydaną w celu turystycznym);
  • nieposiadającemu odpowiedniego zezwolenia na pracę, jeśli cudzoziemiec nie jest zwolniony z obowiązku jego posiadania na podstawie przepisów szczególnych;
  • na innych warunkach lub na innym stanowisku niż określone w odpowiednim zezwoleniu na pracę lub zezwoleniu na pobyt czasowy i pracę (z zastrzeżeniem wyjątków);
  • bez zawarcia umowy o pracę albo umowy cywilnoprawnej w wymaganej formie (pisemnej).

Kara za nielegalne zatrudnienie cudzoziemca

Zatrudnienie cudzoziemca wbrew regulacjom polskiego prawa zagrożone jest karą grzywny od 1.000 zł do 30.000 zł.

Jeżeli jednak okaże się, że pracodawca wprowadził cudzoziemca w błąd, wykorzystał zależność służbową albo niezdolność cudzoziemca do pojmowania swojego działania – doprowadzając tym samym do jego nielegalnego zatrudnienia, dolna granica kary ulega podwyższeniu do 3.000 zł (górna pozostaje niezmienna i wynosi 30.000,00 zł). Karą w takiej samej wysokości zagrożone są również następujące działania:

  • doprowadzenie innej osoby do powierzenia cudzoziemcowi nielegalnego wykonywania pracy – za pomocą wprowadzenia w błąd, wyzyskania błędu lub niezdolności do należytego pojmowania przedsiębranego działania;
  • żądanie od obcokrajowca korzyści majątkowej w zamian za podjęcie działań zmierzających do uzyskania zezwolenia na pracę lub innego dokumentu uprawniającego do wykonywania pracy (w tym także oświadczenia o powierzeniu wykonywania pracy.

Dodatkowo, w pewnych sytuacjach, gdy pracodawca dopuszcza się nielegalnego zatrudnienia, wojewoda może również odmówić wydania zezwoleń na pracę dla nowych cudzoziemców, o które wnioskuje dany pracodawca.

Kara za niedopełnienie obowiązku poinformowania wojewody

Pracodawca powierzający cudzoziemcowi wykonywanie pracy ma obowiązek informowania wojewody, który wydał zezwolenie na pracę, w terminie 7 dni, o zaistnieniu m.in. następujących okoliczności:

  • rozpoczęcie przez cudzoziemca pracy o innym charakterze lub na innym stanowisku niż określone w zezwoleniu na okres łącznie nieprzekraczający 30 dni w roku kalendarzowym;
  • zmianie siedziby lub miejsca zamieszkania, nazwy lub formy prawnej pracodawcy;
  • przejściu zakładu pracy lub jego części na innego pracodawcę;
  • zmianie osoby reprezentującej pracodawcę zagranicznego, który delegował cudzoziemca do pracy na terytorium Polski;
  • niepodjęcie przez cudzoziemca pracy w okresie 3 miesięcy od początkowej daty ważności zezwolenia;
  • przerwanie przez cudzoziemca pracy na okres powyżej 3 miesięcy;
  • zakończenie przez cudzoziemca pracy wcześniej niż na 3 miesiące końcem ważności zezwolenia.

W przypadku, gdy pracodawca nie poinformuje właściwego wojewody o zaistnieniu danej okoliczności w terminie 7-dniowym, na pracodawcę może zostać nałożona kara grzywny w granicach od 100 zł do 5.000 zł.

Kara za niedopełnienie obowiązku poinformowania urzędu pracy

W przypadku, gdy pracodawca powierza cudzoziemcowi wykonywanie pracy na podstawie oświadczenia składanego do powiatowego urzędu pracy (PUP), pracodawca ma obowiązek poinformować tenże urząd o:

  • podjęciu pracy przez cudzoziemca – najpóźniej w dniu rozpoczęcia pracy;
  • niepodjęciu pracy przez cudzoziemca – w terminie 7 dni od dnia rozpoczęcia pracy określonego w ewidencji oświadczeń.

Brak takiego poinformowania albo przekazanie informacji niezgodnych z prawdą może skutkować nałożeniem na pracodawcę kary grzywny do 5.000 zł.

Pokrycie kosztów przymusowego powrotu do kraju

Dodatkową sankcją dla pracodawcy, który dopuścił się nielegalnego zatrudnienia jest obciążenie go kosztami związanymi z wydaniem i wykonaniem decyzji o zobowiązaniu nielegalnie zatrudnionych przez niego cudzoziemców do powrotu (tj. opuszczenia terytorium RP) – jeżeli decyzja ta podlega przymusowemu wykonaniu.