Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 9 grudnia 2021 r. III CZP 16/21
Zgodnie z art. 483 § 1 k.c. kara umowna należna z tytułu niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego powinna zostać określona jako obowiązek zapłaty określonej sumy pieniężnej. W wyroku Sądu Najwyższego zapadłym w dniu 22 października 2015 r. sygn. akt. IV CSK 687/14 Sąd Najwyższy orzekł, iż powyższego wymogu określenia sumy pieniężnej nie spełnia kara umowna, która nie określa terminu końcowego jej naliczania lub nie istnieje jej maksymalny limit, bowiem taka kara prowadzi do obciążenia zobowiązanego świadczeniem w nieokreślonym czasie, tworząc zobowiązanie wieczyste, niekończące. Według ówcześnie wyrażonego poglądu postanowienia umowne kształtujące karę umowną powinny z góry określać wysokość kary umownej lub wskazywać podstawy do definitywnego określenia jej wysokości.
W praktyce spełnienie wytycznych płynących z powyższego wyroku Sądu Najwyższego częstokroć następowało poprzez określenie maksymalnego limitu kary umownej z danego tytułu jak również generalnego limitu kar umownych jakimi uprawniony mógł obciążyć zobowiązanego.
W zapadłej w dniu 9 grudnia 2021 r. uchwale składu 3 sędziów Sądu Najwyższego sygn. akt. III CZP/21, Sąd Najwyższy przychylił się jednak do innego poglądu określającego istotę określenia sumy pieniężnej w rozumieniu art. 483 § 1 k.c., podzielając przy tym pogląd wyrażony w wyroku z dnia 28 czerwca 2017 r. sygn. akt. IV CSK 525/16 zgodnie z którym kara umowna musi zawierać kwotowe wyrażenie w chwili jej zastrzeżenia, nie rodząc jednocześnie obowiązku podania konkretnej sumy pieniężnej stanowiącej karę umowną, bowiem dopuszczalne jest określenie przez strony kary umownej w sposób pośredni poprzez wskazanie kryteriów jej naliczenia, w sposób pozwalający na uznanie jej ustalenia za dokonane i zamknięte.
Powyższe zostało wyrażone przez Sąd Najwyższego jako dopuszczalność zastrzeżenia kary umownej za zwłokę w wykonaniu zobowiązania w postaci określonego procentu ustalonego wynagrodzenia umownego za każdy dzień zwłoki, bez konieczności określania końcowego terminu naliczania kary umownej ani kwoty maksymalnej.