Czy jednostka samorządu terytorialnego może ponosić odpowiedzialność za szkody wynikające z nieuprzątniętego chodnika znajdującego się przy granicy nieruchomości

jednostka samorządu terytorialnego

W kontekście uchwały Sądu Najwyższego z dnia 24 listopada 2017 r., sygn. akt III CZP 38/17.

Przedmiotowa kwestia była przedmiotem zagadnienia prawnego rozpatrywanego przez Sąd Najwyższy w sprawie pod sygn. sprawy III CZP 38/17.

Zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 4 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach właściciele nieruchomości zapewniają utrzymanie czystości i porządku przez uprzątnięcie błota, śniegu, lodu i innych zanieczyszczeń z chodników położonych wzdłuż nieruchomości, przy czym za taki chodnik uznaje się wydzieloną część drogi publicznej służącą dla ruchu pieszego położoną bezpośrednio przy granicy nieruchomości; właściciel nieruchomości nie jest obowiązany do uprzątnięcia chodnika, na którym jest dopuszczony płatny postój lub parkowanie pojazdów samochodowych. Natomiast nadzór nad realizacją m.in. powyższego obowiązku, zgodnie z art. 5 ust. 6 powyższej ustawy, sprawuje wójt, burmistrz lub prezydent miasta.

Rozpatrujący sprawę Sąd Okręgowy we Wrocławiu powziął wątpliwość, czy jednostka organizacyjna samorządu terytorialnego będąca zarządcą części drogi publicznej przeznaczonej do ruchu pieszych, ponosi odpowiedzialność za szkody spowodowane zdarzeniem, do którego doszło w następstwie niewykonania przez właściciela nieruchomości, obowiązku uprzątnięcia zanieczyszczeń z chodnika stanowiącego wydzieloną część drogi publicznej służącą dla ruchu pieszego, położoną bezpośrednio przy granicy nieruchomości.

Mając na uwadze powyższe wątpliwości Sąd Okręgowy we Wrocławiu zwrócił się do Sądu Najwyższego z następującym pytaniem prawnym:

Czy jednostka samorządu terytorialnego, której organ, zgodnie z art. 19 pkt 1 i 2 w zw. z art. 4 pkt 6 ustawy z dnia 21 marca 1985 roku o drogach publicznych (t.j. Dz.U. z 2016 r., poz. 1440), jest zarządcą części drogi publicznej przeznaczonej do ruchu pieszych, ponosi odpowiedzialność za szkody spowodowane zdarzeniem, do którego doszło w następstwie niewykonania przez właściciela nieruchomości, obowiązku wynikającego z art. 5 ust. 1 pkt 4 w zw. z art. 2 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości w gminach (t.j. Dz. U. z 2016 r., poz. 250), uprzątnięcia zanieczyszczeń z chodnika stanowiącego wydzieloną część drogi publicznej służącą dla ruchu pieszego, położoną bezpośrednio przy granicy nieruchomości?​

W odpowiedzi na powyższe pytanie prawne Sąd Najwyższy w dniu 24 listopada 2017 roku podjął uchwałę, zgodnie z którą:

Gmina ponosi odpowiedzialność za szkodę wynikającą z nieuprzątnięcia błota, śniegu, lodu i innych zanieczyszczeń z chodników położonych wzdłuż nieruchomości w razie nienależytego sprawowania nadzoru nad wykonaniem przez właściciela obowiązku wynikającego z art. 5 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 13 września 1996 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (jedn. tekst: Dz. U. z 2017 r., poz. 1289).

Rozpatrujący powyższa sprawę skład SN uznał, że art. 5 ust. 6 i 7 ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach nakłada na gminy obowiązek nadzoru nad wykonaniem przez właścicieli obowiązków utrzymania chodników w czystości. Jeżeli gmina zaniedba ten obowiązek, to odpowiada względem poszkodowanego za powstałą szkodę.

SN uznał jednocześnie, iż w powyższym przypadku nie zachodzi solidarna odpowiedzialność pomiędzy gminą i właścicielem nieruchomości i, że w przypadku, gdy gmina naprawi szkodę, może zwrócić się do właściciela nieruchomości z roszczeniem regresowym o zwrot równowartości odszkodowania.