Kolejnymi wyzwaniami, z jakimi zmierzą się fundusze unijne w województwie lubelskim są te związane z dobrostanem mieszkańców, podnoszeniem ich kompetencji zawodowych, wspieraniem mobilności czy dostępem do ochrony zdrowia, edukacji najmłodszych itp. Do zdefiniowanych wyzwań rozwojowych w zakresie społecznym należą w szczególności:
- zapewnienie większej spójności społecznej poprzez aktywizację środowisk zagrożonych ubóstwem i wykluczeniem społecznym, wspieranie usług społecznych i ES, poprawę̨ odporności systemu ochrony zdrowia i intensyfikację działań́ profilaktycznych, wzmocnienie systemu edukacji,
- poprawa wykorzystania zasobów rynku pracy oraz ich dostosowanie do potrzeb regionu zwiększające efektywność́ działania firm oraz polepszające jakość́ życia obywateli,
- wykorzystanie społeczno-ekonomiczne potencjału kulturowego i przyrodniczego województwa,
- animowanie i realizacja inicjatyw społeczności lokalnych w zakresie działań́ rewitalizacyjnych,
- wzmocnienie współpracy i upowszechnienie stosowania zintegrowanego planowania rozwoju w miejskich obszarach funkcjonalnych, uwzgledniającego procesy urbanizacji, ekonomiczne wykorzystanie infrastruktury komunalnej i społecznej, zmniejszającą się̨ liczbę̨ mieszkańców zajmujących się̨ gospodarką rolną,
- zwiększenie wykorzystania potencjału rozwojowego miast średnich tracących funkcje społeczno- gospodarcze
- pobudzenie rozwoju obszarów zagrożonych trwałą marginalizacją, poprzez wykorzystanie ich potencjału oraz optymalizacja działań́ prorozwojowych (społecznych, gospodarczych, kulturowych, krajobrazowych).
W celu poradzenia sobie z powyższymi wyzwaniami, Instytucja Zarządzająca zaplanowała następujące działania:
-
Rozwój infrastruktury społecznej i zdrowotnej.
W ramach P6 Rozwój infrastruktury społecznej i zdrowotnej istotne znaczenie dla przeciwdziałania negatywnym trendom w obszarze włączenia społecznego będą̨ miały działania mające na celu zwiększenie równego dostępu do wysokiej jakości usług społecznych, świadczonych w szczególności w formach zinstytucjonalizowanych oraz usług zdrowotnych, w szczególności w priorytetowych dziedzinach medycyny, a także w zakresie profilaktyki, diagnostyki, rehabilitacji, terapii i dziedzinach wynikających z potrzeb epidemicznych. Ważną̨ częścią̨ interwencji będą̨ działania zmierzające do uzupełnienia istniejących deficytów oraz poprawy jakości i dostępności edukacji w zakresie infrastruktury edukacji przedszkolnej i ogólnej, jak również̇ infrastruktury kształcenia zawodowego, ustawicznego i wyższego, przy uwzględnieniu uwarunkowań́ demograficznych oraz zasady dostępności dla osób z niepełnosprawnościami. Zaplanowano również̇ szereg działań́ mających na celu wykorzystanie potencjału dziedzictwa kulturowego oraz podniesienie atrakcyjności turystycznej regionu m.in. poprzez poprawę̨ stanu zabytków i wzmacnianie potencjału turystycznych szlaków tematycznych. Zaplanowane również̇ zostało wsparcie ukierunkowane na wzrost jakości życia społecznego i kulturalnego mieszkańców województwa poprzez zapewnienie lepszego dostępu do dóbr kultury.
-
Zwiększanie spójności społecznej.
Ze względu na rozległość́ problemów związanych z ubóstwem i wykluczeniem społecznym, w ramach P7 Zwiększenie spójności społecznej zakłada się̨ kompleksowe wsparcie na rzecz aktywizacji społecznej i zawodowej oraz integracji osób dewaloryzowanych na rynku pracy, osób biernych zawodowo oraz osób i rodzin dotkniętych ubóstwem lub wykluczeniem społecznym. Ponadto realizowane będą̨ działania mające na celu zwiększenie dostępności do wysokiej jakości usług społecznych i zdrowotnych, w szczególności w formach zinstytucjonalizowanych. Planuje się̨ zakres interwencji mający na celu poprawę̨ dostępu do wysokiej jakości profilaktyki poprzez realizację kompleksowych, wieloletnich programów promocji zdrowia i profilaktyki chorób, adresowanych zgodnie z potrzebami poszczególnych grup ludności. Przewiduje się̨ również̇ wsparcie usług aktywnej integracji o charakterze społecznym, edukacyjnym, zdrowotnym i zawodowym. Zaplanowano również̇ wsparcie na rzecz tworzenia i funkcjonowania PES i podmiotów integracji społecznej, w tym tworzenia miejsc pracy w tym sektorze. Realizowane będą̨ również̇ działania z zakresu profilaktyki i edukacji zdrowotnej.
-
Zaspokajanie potrzeb rynku pracy.
Planowane wsparcie w ramach P8 Zaspokajanie potrzeb rynku pracy, mające na celu zwiększenie dostępu do zatrudnienia, będzie skierowane do wszystkich osób poszukujących pracy (w szczególności osób, które znajdują̨ się̨ w trudnej sytuacji na rynku pracy) poprzez skuteczną aktywizację zawodową oraz promocję samozatrudnienia. Ponadto wsparcie ma na celu zapewnienie większego dostępu do stabilnego zatrudnienia w regionie. Na powyższe działania wpływać́ będzie niewątpliwie właściwie zdiagnozowany rynek pracy pod katem m.in. potrzeb pracodawców i zapotrzebowania na kwalifikacje i kompetencje w regionie. Sytuacja związana z pandemią COVID-19 spowodowała również̇ konieczność́ podjęcia działań́ na rzecz uelastycznienia działań́ PSZ w odniesieniu do pracodawców i osób pracujących. Wsparciem objęte zostaną̨ również̇ instytucje rynku pracy i ich pracownicy wobec konieczności dostosowania usług do zmieniającego się̨ rynku pracy. Interwencja w obszarze ochrony zdrowia ukierunkowana będzie na oddziaływanie na rynek pracy poprzez przeciwdziałanie dezaktywizacji zawodowej z przyczyn zdrowotnych osób w wieku aktywności zawodowej, w szczególności osób starszych. W celu wydłużenia aktywności zawodowej, program umożliwi realizację programów profilaktycznych i zdrowotnych oraz zapewni wsparcie programów rehabilitacyjnych, umożliwiających powrót do pracy. W celu przeciwdziałania zjawisku niedopasowania kwalifikacji, kompetencji i umiejętności pracowników do wymagań́ pracodawców oraz poprawy jakości zarzadzania zasobami ludzkimi (w tym zarzadzania wiekiem) w przedsiębiorstwach realizowane będą̨ usługi rozwojowe adekwatne do potrzeb rynku pracy, pracowników oraz możliwości rozwojowych firm. Interwencja będzie koncentrować́ się̨ również̇ na zapewnieniu wsparcia na rzecz zapobiegania sytuacjom kryzysowym przedsiębiorstw, które odczuwają̨ negatywne skutki zmiany społeczna – gospodarczej.
-
Lepsza edukacja.
W odpowiedzi na powyższe wyzwania w ramach P9 Lepsza edukacja realizowane będą̨ działania wspierające lepszą jakość́ i dostępność́ edukacji na wszystkich etapach kształcenia: od edukacji przedszkolnej, poprzez kształcenie ogólne i zawodowe, po kształcenie ustawiczne w regionie, a szczególny nacisk zostanie położony na edukację włączającą. Interwencja zostanie ukierunkowana również̇ na wdrożenie systemowych rozwiązań́ w zakresie doradztwa zawodowego oraz edukacyjno-zawodowego, które przyczynią się̨ do trafnego wyboru ścieżki kariery przez poszczególnych uczniów, jak również̇ na wsparcie systemu oświaty w regionie (w szczególności szkół i nauczycieli) w realizacji procesu nauczania opartego o nowoczesne technologie informacyjno-komunikacyjne (w tym w systemie zdalnym). Ponadto, kontynuowana będzie realizacja programów stypendialnych dla uczniów szczególnie uzdolnionych, które umożliwią im właściwy rozwój i zapewnią wsparcie na każdym etapie edukacji.
-
Rozwój zrównoważony terytorialnie
Działania podejmowane w ramach P10 Rozwój zrównoważony terytorialnie będą̨ wspierały projekty wynikające ze strategii terytorialnych opracowanych przez władze lokalne przy zastosowaniu zasady partnerstwa i współpracy ukierunkowanych na zmiany strukturalne danego obszaru, w zgodzie z priorytetami UE oraz celami zdefiniowanymi na poziomie krajowym w KSRR2030 oraz regionalnym w SRWL2030. W ramach instrumentu ZIT kompleksowe wsparcie uzyskają̨ miejskie obszary funkcjonalne wyznaczone w SRWL2030 – ZIT realizowany będzie na terenie miasta Lublin i jego obszarze funkcjonalnym oraz na obszarach funkcjonalnych 4 miast subregionalnych i 12 ośrodków lokalnych w tym na terenie miast tracących funkcje społeczno-gospodarcze. Obok kontynuacji wsparcia w formule ZIT zaplanowana została również̇ interwencja za pomocą̨ Innych Instrumentów Terytorialnych, w ramach, których realizowane będą̨ przedsięwzięcia mające na celu przywracanie funkcji społeczno-gospodarczych i poprawianie jakości przestrzeni publicznych na zdegradowanych terenach miejskich oraz wiejskich. Przewidziano także interwencję wspierającą rozwój społeczno-gospodarczy obszarów zmarginalizowanych. Wsparcie w P10 zostanie ukierunkowane m.in. na rzecz tworzenia i wzmocnienia istniejących produktów kulturowych i turystycznych, rozwój i promowanie dziedzictwa kulturowego oraz podniesienie bezpieczeństwa przestrzeni publicznych.