Jak wskazaliśmy w poprzednim wpisie, w ciągu najbliższych tygodni rząd ma przedstawić projekt ustawy o fundacji rodzinnej. Jest to zupełnie nowy wehikuł prawny na gruncie polskiego prawa, natomiast w wielu krajach stanowi podstawowy element planowania sukcesji rodzinnej majątku.
Kontynuując poprzedni wpis, według założeń fundacja rodzinna będzie wyposażona we własny majątek, wnoszony w ramach funduszu założycielskiego (o charakterze pieniężnym) a także dalszych darowizn wnoszonych zarówno przez fundatora (w tym w szczególności udziały w spółkach kapitałowych), jak i osoby trzecie. Co istotne majątek ten będzie wyłączną własnością fundacji.
Zasady funkcjonowania fundacji rodzinnej będą określone przez samego fundatora w treści następującej dokumentacji korporacyjnej:
- statut – będzie podstawowym dokumentem, niezbędnym do utworzenia fundacji, a zarazem jedynym dostępnym dla osób trzecich (analogicznie do akt rejestrowych spółek prawa handlowego);
- regulaminy – również będą mieć charakter wiążący dla organów fundacji, jednak nie będą posiadać przymiotu jawności. Będą regulować kwestie istotne dla funkcjonowania fundacji, np. wskazywać beneficjentów, a także przysługujące im uprawnienia, nakreślać politykę inwestycyjną i plany rozwoju spółek operacyjnych;
- listy intencyjne – nie będą posiadać mocy wiążącej, np. mogą dotyczyć wniosków o wypłaty świadczenia na rzecz beneficjentów.
Fundacja rodzinna będzie zarządzana i reprezentowana przez następujące ograny:
- rada fundacji – to obligatoryjny i kolegialny organ fundacji, prowadzący jej sprawy, analogicznie do zarządu w spółkach kapitałowych;
- rada protektorów – fundator będzie posiadał także uprawnienie do ustanowienia organu kontrolnego (pełniącego analogiczną funkcję jak rada nadzorcza w spółkach kapitałowych), w postaci protektora bądź kolegialnej rady protektorów, wedle wyboru samego fundatora.
Krąg beneficjentów fundacji rodzinnej oraz zakres ich uprawnień powinien być ustalany przez fundatora. Rysuje się tu kilka alternatywnych scenariuszy: beneficjentem mogłaby być tylko osoba fizyczna spokrewniona z fundatorem, albo beneficjentem mogłaby być każda osoba fizyczna, spokrewniona bądź nie z fundatorem, albo beneficjentem mogłaby każda osoba fizyczna lub jednostka organizacyjna. Nie można przy tym wykluczyć, że beneficjentem mógłby być także fundator. Jednym z ważnych zagadnień prawnych, związanych ze statusem beneficjentami, jest nieposiadanie przez niego pełnej zdolności do czynności prawnych (np. małoletnie dziecko albo osoba ubezwłasnowolniona). Dlatego niezbędne będzie określenie zasad reprezentacji takich beneficjentów wobec fundacji rodzinnej w ostatecznym kształcie przepisów o fundacji rodzinnej.